Tramwaje produkcji PESA S.A. Bydgoszcz w Polsce
- Nadrzędna kategoria: Tramwaje w Polsce
- Kategoria: Polska
- Opublikowano: niedziela, 22, marzec 2015 21:00
- PSMKMS
- Odsłony: 5444
Wielu pesymistów wróżyło koniec polskiej myśli technicznej w dziedzinie budowy taboru szynowego po prywatyzacji chorzowskiego „Konstalu”, czy wrocławskiego „Pafawag” pod koniec lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, która sprowadziła te przedsiębiorstwa jedynie do roli zakładów montażowych zachodnich producentów taboru. W dwudziestym pierwszym wieku w naszym kraju działalność rozwinęły jednak takie firmy, jak PESA S.A. z Bydgoszczy, która powstała na bazie dawnych Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego.
Wejście Polski do Unii Europejskiego utorowało władzom polskich miast i województw szerokie możliwości starania się o dofinansowanie nawet w wysokości 85% na wszelkie inwestycje związane z transportem szynowym. Dzięki temu, po okresie zastoju lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, w naszym kraju na niespotykaną dotychczas skalę ruszyły inwestycje transportowe. Spośród polskich sieci tramwajowych, tylko Gorzów Wielkopolski właściwie nic nie zyskał na płynącym strumieniu pieniędzy. Natomiast na wszystkich innych sieciach powstają nowe odcinki torowisk, dotychczasowa infrastruktura jest odnawiana, a także kupowany jest nowy tabor tramwajowy. Podobnie sytuacja zaczyna wyglądać na kolei, którą początkowo w zakupie taboru wyręczały województwa, jednak w ostatnich latach również i tu sami przewoźnicy zaczęli zdobywać dofinansowania do zakupu taboru, nie wspominając już o remontach i rozwoju infrastruktury.
Nie tylko pasażerowie tramwajów i pociągów zyskują na tych inwestycjach. Pośrednim beneficjentem są również polscy konstruktorzy i producenci taboru szynowego, którzy już w tej chwili bardzo dobrze wykorzystali wzmożony okres zakupu pojazdów przez miasta i województwa. Na lidera rynku taborowego nie tylko w naszym kraju, ale również w Europie Środkowo-Wschodniej, od wielu lat wyrasta firma PESA S.A. z Bydgoszczy, która z upadającego Zakładu Naprawczego Taboru Kolejowego stała się prawdziwym potentatem w zakresie projektowania i budowy taboru tramwajowego i kolejowego w tej części kontynentu. Niemal identyczną drogę, lecz spóźnioną o kilka lat, wybrał zakład NEWAG z Nowego Sącza, który również coraz śmielej zaczyna działać nie tylko na rynku polskim, ale również europejskim. W naszym kraju funkcjonują również tacy producenci taboru tramwajowego jak Solaris Bus&Coach, poznański Modertrans, czy wrocławski Protram, natomiast w dziedzinie taboru kolejowego dodatkowo poznańska Fabryka Pojazdów Szynowych, wchodzących w skład zakładów Cegielskiego. Producenci ci mają jednak zdecydowanie mniejszy udział w podziale „unijnego tortu” pieniędzy i w dużej części zajmują się modernizacją taboru, niemniej pozytywnie wyróżnia się tu Solaris, który po ogromnym sukcesie sprzedaży autobusów w całej Europie, zdobywa kolejne kontrakty na dostawę taboru tramwajowego przede wszystkim dla miast niemieckich.
O sile i pozycji polskich producentów świadczy również fakt, że światowi potentaci w dziedzinie dostaw taboru szynowego, czyli Alstom i Bombardier, którzy przed laty zakupili sprywatyzowane zakłady „Konstal” w Chorzowie czy „Pafawag” we Wrocławiu, od dłuższego już czasu nie dostarczają na polskie tory żadnego taboru. Nawet MPK Kraków, które od 1998 roku kupowało wyłącznie wagony tramwajowe firmy Bombardier, w ostatnim przetargu zdecydowało się na pojazdy bydgoskiej PESY. Przyczynę takiego stanu można upatrywać nie tylko w wyższej cenie pojazdów zachodnich producentów, przy jednoczesnej dostrzegalnej poprawie jakości oferowanego taboru przez polskie firmy, ale przede wszystkim w większej elastyczności polskich producentów i krótszych czasach dostaw. Bombardier najpewniej dlatego stracił krakowski rynek tramwajowy, ponieważ nie był w stanie samodzielnie dostarczyć 36 wagonów do końca 2015 roku. Osobną kwestię stanowi, czy uda się to firmie PESA z Bydgoszczy. Polski producent był jednak w stanie samodzielnie podjąć to wyzwanie, natomiast Bombardier aby sprostać konkurencji, potrzebował do tego konsorcjum z polską firmą Newag.
Obecna sytuacja na polskim rynku taborowym jest niezwykle korzystna zarówno dla polskich producentów, którzy mają szansę na rozwój i kolejne zamówienia, jak również dla zamawiających władz miejskich czy wojewódzkich oraz przewoźników, którzy mogą liczyć na produkt dobrej jakości w niskiej cenie. Konkurencja zawsze przynosi bowiem pozytywne efekty, a dzięki niższej cenie, można również zakupić więcej pojazdów. Skutkiem tego, przez ostatnią dekadę jesteśmy świadkami niespotykanej w naszym kraju od wielu lat, dynamiki wzrostu zakupu nowych pojazdów szynowych, w których największy udział ma właśnie firma PESA z Bydgoszczy.
Początki zakładów noszących obecnie nazwę Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz S.A. sięgają 1851 roku, gdy powstały Warsztaty Naprawcze Kolei Wschodniej. Głównym celem działalności praktycznie do początku dwudziestego pierwszego wieku była właśnie naprawa taboru kolejowego. Jeszcze w latach osiemdziesiątych dwudziestego wieku, Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Bydgoszczy znajdowały się w strukturach PKP. Lata dziewięćdziesiąte przyniosły jednak głęboką reorganizację i restrukturyzację przedsiębiorstwa, które po okresie wyrzeczeń zaczęła w końcu przynosić korzyści. 17 sierpnia 2001 roku firma przyjęła obecną nazwę i przebojem zaczęła zdobywać kolejne zamówienia, najpierw na autobusy szynowe dla krajowych odbiorców, a niedługo później również dla zagranicznych kolei. Następnie przyszła kolej na elektryczne zespoły trakcyjne i w końcu na lokomotywy. Równolegle rozpoczęto rozwój tramwajowej "gałęzi" działalności firmy.
Tramwaje firmy PESA kursują już lub w najbliższym czasie pojawią się praktycznie na każdej polskiej sieci tramwajowej, za wyjątkiem Poznania, Gorzowa Wielkopolskiego i Olsztyna. Od 2006 roku PESA dostarczyła wagony do Elbląga, Warszawy, Łodzi, Bydgoszczy, Torunia, Gdańska, Szczecina, Częstochowy i GOP-u. W tym roku do tego grona dołączy jeszcze Kraków i Wrocław. W Grudziądzu obecnie testowany jest pojazd, który wcześniej kursował po Bydgoszczy. Są spore szanse, że pozostanie w tym mieście na stałe.
Sukcesem dla bydgoskiego producenta zakończyły się udziały w przetargach w krajach byłego bloku wschodniego. Tramwaje firmy PESA kursują dzięki temu w węgierskim mieście Szeged, w rumuńskim Cluj Napoka, czy w bułgarskiej Sofii. Obecnie realizowany jest największy międzynarodowy kontrakt na dostawę 120 wagonów dla Moskwy, który mimo niepewnej sytuacji politycznej, osiągnął już półmetek. W Europie Zachodniej PESA na razie z powodzeniem sprzedaje wyłącznie pojazdy kolejowe. Tylko w tym przypadku bydgoskiego producenta przegonił podpoznański Solaris. Być może jednak, najnowszy model tramwaju, w stu procentach niskopodłogowy, którego pracę będzie można monitorować zdalnie online, otworzy zachodnie rynki dla PESY?
Tymczasem w Polsce najpopularniejszym produktem bydgoskiego producenta w zakresie wagonów tramwajowych są pojazdy z rodziny Swing, noszące oznaczenia 120N, 121M i 122N oraz ich odmiany. Pojawienie się tych pojazdów, cechujących się niską podłogą, klimatyzowany i monitorowanym wnętrzem, a także elektroniczną informacją pasażerską, całkowicie zmieniło postrzeganie transportu tramwajowego w wielu polskich miastach. Pojazdy te posiadają prostą modułową konstrukcją. Dla klientów, którzy poza niskopodłogowym pojazdem, dbają również o mniejsze zużycie torowisk, PESA stworzyła rodzinę tramwajów Twist, noszącą oznaczenia 2010N i 2012N. Pojazdy te posiadają więcej wózków i mniej członów, dzięki czemu ich wpływ na torowiska jest korzystniejszy. Innym technologicznie produktem jest, bazujący w połowie na rosyjskich podzespołach, tramwaj noszący nazwę Fokstrot dla Moskwy. Właśnie dla niego zbudowano specjalną linię produkcyjną. Kolejnym modelem tramwajów, który optymistycznie rokuje na przyszłość, są pojazdy z rodziny Jazz. Wagony te jako pierwsze posiadają wózki bezosiowe. Koła zamocowane są do specjalnej ramy i nie są ze sobą połączone. Rozwiązanie to eliminuje uniesienie podłogi wewnątrz pojazdu. Pierwsze tramwaje tego typu kursują już po Warszawie i Gdańsku.
Kolejne modele tramwajów firmy PESA posiadają coraz bardziej innowacyjne rozwiązania. Firma dba o lepszą stylistykę swoich pojazdów oraz o komfort pasażerów. Jednocześnie, rośnie potencjał zakładu poprzez budowę nowych hal i wprowadzanie nowoczesnych technologii. Zauważalne przez pasażerów w pierwszych modelach problemy z klimatyzacją, czy z poślizgiem przy ruszaniu i hamowaniu zostały usunięte, a obecne zabezpieczenia antykorozyjne pudeł wagonów są dużo lepsze niż początkowo. PESA jeszcze w tym roku musi wyprodukować ponad 230 tramwajów, w tym około 50 na rynek rosyjski. Linie produkcyjne w Bydgoszczy działają w systemie trzyzmianowym, czyli praktycznie bez przerwy. Wiosną 2015 roku odbędzie się prezentacja nowych modeli wagonów, w tym 134N dla Warszawy czy Krakowiaka dla Krakowa. Ponad dwukrotny wzrost produkcji w stosunku do roku ubiegłego to olbrzymie wyzwanie dla firmy, a przecież mówimy tylko o wagonach tramwajowych. Nie zapominajmy, że firma cały czas produkuje elektryczne zespoły trakcyjne, autobusy szynowe i lokomotywy, a także remontuje tabor kolejowy. Miejmy nadzieję, że PESA podoła wyzwaniom rynku i stworzy kolejne dobre tramwaje, które jednocześnie otworzą jej bramy do zachodnich rynków, dołączając tym samym do grona takich światowych potentatów, jak Alstom, Bombardier czy Siemens.
Zapraszam na przegląd wagonów tramwajowych firmy PESA, dostarczonych do polskich miast w latach 2006 - 2014.
Elbląg był pierwszym miastem, które otrzymało fabrycznie nowe wagony tramwajowe firmy PESA z Bydgoszczy. Na przełomie 2006 i 2007 roku do miasta trafiło 6 trójczłonowych, w pełni niskopodłogowych wozów typu 121N, rozpoczynając tym samym produkcję pojazdów z rodziny Tramicus. Pomalowane na żółto-zielono tramwaje od początku wzbudzały bardzo pozytywne wrażenie w mieście, w którym jeszcze dekadę wcześniej kursowały wagony dwuosiowe. Tak rozpoczęła się tramwajowa rewolucja zakładów PESA, trwająca do dnia dzisiejszego. Więcej o tych wagonach można przeczytać tutaj.
W drugiej połowie 2007 roku PESA wyprodukowała 15 niskopodłogowych wagonów serii 120N dla Tramwajów Warszawskich. Pojazdy te stanowiły normalnotorową, pięcioczłonową wersję pojazdów dostarczonych kilka miesięcy wcześniej do Elbląga. Wozy te w ramach napraw gwarancyjnych zostały w późniejszym okresie przemalowane, natomiast jeden z tramwajów przez krótki czas posiadał nietypowe, szare malowanie, które w zamyśle projektantów miało być srebrne.
Identyczne wagony, jak dla Warszawy, z tym że wąskotorowe, trafiły w pierwszej połowie 2008 roku do Łodzi. Miasto zakupiło w sumie 10 pojazdów oznaczonych serią 122N w celu obsługi Łódzkiego Tramwaju Regionalnego.
W tym samym czasie PESA Bydgoszcz wykonała dwa wagony serii 122N dla rodzimego miasta. Były to ostatnie pojazdy z rodziny Tramicus, które następnie zastąpione zostały nową rodziną noszącą nazwę Swing.
W 2009 roku bydgoska PESA wygrała największy jak dotąd w naszym kraju przetarg na dostawę wagonów tramwajowych. 186 wozów typu 120Na zamówiły Tramwaje Warszawskie. Dostarczone pojazdy, będące pierwszymi egzemplarzami z nowej rodziny Swing, nawiązywały do wcześniejszych modeli z rodziny Tramicus. Warszawa również i tym razem zakupiła pięcioczłonowe, niskopodłogowe tramwaje, które od poprzedników różniły się przede wszystkim wyglądem zewnętrznym. Pojazdy były dostarczane do stolicy w latach 2010 - 2013. Warszawa otrzymała w sumie tylko 180 wozów typu 120Na. W wyniku podpisanego aneksu do umowy, PESA zamiast wozów jednokierunkowych wyprodukowała sześć dwukierunkowych wagonów oznaczonych serią 120Na DUO.
W latach 2010 - 2011 Gdańsk zakupił 35 wagonów tramwajowych serii 120NaG. Pojazdy te były właściwie identyczne, jak wozy zamówione wcześniej dla Warszawy.
Wagony z rodziny Swing w dwóch seriach zakupił również Szczecin. Najpierw na przełomie 2010 i 2011 roku dotarło sześć wozów typu 120NaS, charakteryzujących się nieco większą długością. Następnie, w latach 2012 - 2013 dostarczono 22 wozy oznaczone serią 120NaS/2.
W konsekwencji aneksu do umowy na dostarczenie 186 wagonów serii 120Na, w 2012 roku Tramwaje Warszawskie otrzymały sześć sztuk wagonów oznaczonych serią 120Na DUO. Były to pierwsze dwukierunkowe pojazdy wyprodukowane przez zakłady PESA z Bydgoszczy. Zakupione zostały do obsługi nowej trasy tramwajowej na Tarchomin, która początkowo nie posiadała pętli do zawracania. W stosunku do jednokierunkowych Swingów, poza dwiema kabinami motorniczego i drzwiami znajdującymi się po obu stronach, pojazdy te wyróżniają się również nieco zmienionymi ścianami czołowymi.
W 2012 roku bydgoska PESA dostarczyła do Częstochowy siedem tramwajów oznaczonych serią 2010N. Specjalnie dla tego miasta opracowano zupełnie nową rodzinę wagonów Twist, charakteryzującą się innymi rozwiązaniami technicznymi, niż w dotychczas produkowanych wozach. Częstochowskie tramwaje zbudowane są z trzech członów, opartych na czterech skrętnych wózkach. Mimo takiego układu, wnętrze pojazdu jest całkowicie niskopodłogowe.
W latach 2013 - 2014 Tramwaje Śląskie otrzymały 30 pojazdów serii 2012N. Wagony te zbudowane zostały na bazie częstochowskich wozów, przy czym w śląskiej wersji zastosowano zmienione ściany czołowe. Więcej o tych wagonach można przeczytać tutaj.
W 2013 roku Tramwaje Warszawskie podpisały z bydgoską PESĄ umowę na dostawę 45 dwukierunkowych, w pełni niskopodłogowych, pięcioczłonowych wagonów tramwajowych, które w odróżnieniu od wcześniejszych modeli, miały mieć całkowicie płaską podłogę na całej długości, bez żadnych pochyleń. W związku z tym, opracowana została kolejna rodzina pojazdów, nosząca nazwę Jazz oraz serię 128N DUO, charakteryzująca się bezosiowymi wózkami napędowymi, a także futurystycznym wyglądem. Tramwaje, jeszcze na etapie wizualizacji ochrzczone zostały mianem "kiosków" lub "bufetów", jednak efekt finalny okazał się być nadzwyczaj dobry. W 2014 roku domówiono kolejne pięć pojazdów. W tym samym czasie rozpoczęła się realizacja kontraktu, który ma być zakończony w 2015 roku.
Pół roku po Warszawie, podobne tramwaje zamówił również Gdańsk. Pięć wozów serii 128NG DUO trafiło na Pomorze na przełomie 2014 i 2015 roku. Wozy te, w odróżnieniu od pojazdów przeznaczonych dla stolicy, posiadają bardziej tradycyjne ściany czołowe.
W 2014 roku bydgoska PESA dostarczyła do swojego rodzinnego miasta trzeci niskopodłogowy tramwaj, oznaczony serią 122NaSF i reprezentujący rodzinę Swing. Pojazd ten służyć miał do przetestowania rozwiązań, które mają być zastosowane w docelowych 12 wagonach dla tego miasta. Na początku 2015 roku tramwaj przetransportowany został do Grudziądza, gdzie pozostaje do chwili obecnej.
W drugiej połowie 2014 roku do Torunia dostarczonych zostało sześć wozów oznaczonych serią 122NbT, również będących przedstawicielami rodziny Swing. Miasto w 2015 roku otrzymać ma kolejne sześć, tym razem trójczłonowych pojazdów. Zakończono również przetarg na kolejne 4 wozy z opcją rozszerzenia zamówienia o 2 dodatkowe pojazdy.
Kończąc przegląd wagonów tramwajowych wyprodukowanych do końca 2014 roku przez zakłady PESA S.A. w Bydgoszczy dla krajowych odbiorców poniżej zamieszczamy tabelę prezentującą lata produkcji, miasta, zakres numeracji oraz typ i liczbę dostarczonych pojazdów. W sumie PESA w latach 2006 - 2014 wyprodukowała 333 wagony tramwajowe dla polskich przedsiębiorstw komunikacyjnych.
|
Rok produkcji |
Miasto |
Typ wagonów |
Numeracja wagonów |
Liczba wagonów |
|
2006 |
Elbląg |
Tramicus 121N |
401 - 406 |
6 |
|
2007 |
Warszawa |
Tramicus 120N |
3101 - 3115 |
15 |
|
2007 |
Łódź |
Tramicus 122N |
1851 - 1860 |
10 |
|
2007 |
Bydgoszcz |
Tramicus 122N |
364 - 365 |
2 |
|
2010 |
Gdańsk |
Swing 120NaG |
1011 - 1015 |
5 |
|
2010 |
Szczecin |
Swing 120NaS |
801, 802, 804 |
3 |
|
2010 |
Warszawa |
Swing 120Na |
3116 - 3151 |
36 |
|
2011 |
Gdańsk |
Swing 120NaG |
1016 - 1045 |
30 |
|
2011 |
Szczecin |
Swing 120NaS |
803, 805, 806 |
3 |
|
2011 |
Warszawa |
Swing 120Na |
3152 - 3211 |
60 |
|
2012 |
Warszawa |
Swing 120Na |
3212 - 3260 |
49 |
|
2012 |
Warszawa |
Swing 120Na DUO |
3501 - 3506 |
6 |
|
2012 |
Częstochowa |
Twist 2010N |
621 - 627 |
7 |
|
2012 |
Szczecin |
Swing 120NaS/2 |
807 |
1 |
|
2013 |
Szczecin |
Swing 120NaS/2 |
808 - 821 |
14 |
|
2013 |
Warszawa |
Swing 120Na |
3261 - 3295 |
35 |
|
2013 |
GOP |
Twist 2012N |
820 - 822 |
3 |
|
2014 |
GOP |
Twist 2012N |
823 - 849 |
27 |
|
2014 |
Gdańsk |
Jazz 128NG DUO |
1051 - 1055 |
5 |
|
2014 |
Warszawa |
Jazz 128N DUO |
3601 - 3602 |
2 |
|
2014 |
Szczecin |
Swing 120NaS/2 |
822 - 828 |
7 |
|
2014 |
Bydgoszcz, Grudziądz |
Swing 122NaSF |
366 |
1 |
|
2014 |
Toruń |
Swing 122NbT |
301 - 306 |
6 |
|
Suma: |
333 |
|||
|
Opracował: Impuls |
||||
Zamówienia na 2015 roku tylko dla krajowych odbiorców obejmują aż 183 wagony tramwajowe z możliwością dostawy dwóch dodatkowych wozów dla Torunia. W bieżącym roku nowe pojazdy otrzymają przedsiębiorstwa komunikacyjne z Warszawy, Krakowa, Bydgoszczy, Torunia, Łodzi i Wrocławia. Dla Krakowa i Wrocławia PESA wyprodukuje tramwaje po raz pierwszy.
|
Rok produkcji |
Miasto |
Typ wagonów |
Numeracja wagonów |
Liczba wagonów |
|
2015 |
Toruń |
Swing 121NbT |
|
6 |
|
2015 |
Warszawa |
Jazz 128M DUO |
3603 - 3650 |
48 |
|
2015 |
Warszawa |
Jazz 134N |
|
30 |
|
2015 |
Kraków |
Krakowiak |
|
36 |
|
2015 |
Bydgoszcz |
Swing |
|
12 |
|
2015 |
Wrocław |
Twist |
|
25 |
|
2015 |
Łódź |
Swing |
|
22 |
|
2015 |
Toruń |
? |
|
4 (opcja +2) |
| Suma: |
183 (opcja +2) |
|||
|
Opracował: Impuls |
||||
PSMKMS & Impuls
Komentarze
Cytat:Tak
Cytat:Pierwszy Nb jest w Toruniu. Zapewne ma dodatkowe oznaczenie, żeby nie mieszać, bo brak dodatkowego oznaczenia w Swingach i Jazzach jest zarezerwowany dla Warszawy.
SF to oznaczenie Sofii. Podejrzewam, że dlatego ma takie oznaczenie, bo ten testowiec jest wąskotorowy podobnie jak Swingi w Sofii.
Jeśli dobrze odczytuję klucz modeli Pesy, to jeśli jakiś model trafia gdzieś poza pierwszym miastem, to dostaje dodatkowy wyróżnik odnośnie miasta gdzie trafia (S - Szczecin, G-Gdańsk, T-Toruń).
Jeśli tak, to gdzie jest pierwszy tramwaj Nb? I co oznacza SF w testowcu?