Prywatna Strona Miłośnika Komunikacji Miejskiej i Szynowej

SN81

: Nadrzędna kategoria: Kolej; Kategoria: Autobusy szynowe; Opublikowano: piątek, 03, luty 2017 21:00; PSMKMS; Odsłony: 5891

Na polskiej kolei stosunkowo późno dostrzeżono potrzebę eksploatacji małych, spalinowych pojazdów pasażerskich, służących do obsługi niezelektryfikowanych linii lokalnych. Podczas, gdy w Niemczech czy w Czechosłowacji takie wozy motorowe dawno stały się standardem, w Polsce dopiero powstawał pierwszy pojazd, który w przyszłości miał nosić miano autobusu szynowego.

Dwuczłonowy wagon motorowy SN81 powstał w oparciu o konstrukcję drezyny inspekcyjnej WOA-29. Z tego względu, pierwszy polski autobus szynowy cechował się wieloma ograniczeniami, które niestety nie sprzyjały jego pozytywnemu przyjęciu przez pasażerów. Pojazd nie posiadał bowiem toalet ani przejść międzywagonowych. Jego wnętrze rzeczywiście przypominało autobus drogowy a w kabinie maszynisty znajdował się nawet lewarek do zmiany biegów. We wszystkich pojazdach zamontowano silniki dostarczone przez Wytwórnię Silników Wysokoprężnych Andoria S.A. z Andrychowa, przy czym w pierwszym pojeździe znalazły się dwa silniki typu SW-400 o mocy 92kW, natomiast w kolejnych szynobusach nowocześniejsze silniki typu 6CT107 o mocy 110kW. Dodatkowo, w trakcie napraw w pojazdach numer 003 i 004 zainstalowano przedział WC.

Ostatecznie w latach 1988 - 1990 zakłady Kolzam Racibórz wyprodukowały 6 pojazdów tego typu, w tym jeden przystosowany do jazdy po szerokim torze. Doświadczenia zdobyte przy konstrukcji tych szynobusów wykorzystane zostały przy produkcji rozwojowej wersji SN81, czyli autobusu szynowego SA104.

Pierwsze autobusy szynowe z Kolzamu wykorzystywane były na trasach leżących w pobliżu Raciborza. Stacjonowały wówczas w lokomotywowni Kędzierzyn Koźle. W późniejszym okresie pojazdy te można było spotkać w rejonie Czechowic-Dziedzic, w Lublinie czy na Opolszczyźnie. Najdłużej i najwięcej egzemplarzy eksploatowanych było jednak na Podlasiu, gdzie kursowały na liniach mających swój początek na stacji Czeremcha.

Pierwszy SN81 po kolizji z ciężarówką na przejeździe w 2008 roku, trafił jako pomnik pod siedzibę Przewozów Regionalnych w Warszawie przy ulicy Wileńskiej. Dwa kolejne szynobusy pod koniec eksploatacji pracowały w Pomorskim Zakładzie Przewozów Regionalnych, stacjonując w Chojnicach. Pojazd numer 003 został wycofany z ruchu w listopadzie 2014 roku, natomiast 002 w lutym 2015. Powodem zakończenia eksploatacji było osiągnięcie wieku kwalifikującego je do naprawy głównej. W grudniu 2015 roku oba szynobusy zostały pocięte na złom.
SN81 numer 004 i 006 na przełomie 2012 i 2013 roku trafiły do Łódzkiego Zakładu Przewozów Regionalnych, gdzie obsługiwać miały linię Opoczno - Tomaszów Mazowiecki. Niestety, 2 września 2013 roku szynobus numer 006 miał kolizję z ciężarówką na przejeździe kolejowym. W pojeździe tym, podobnie jak w 001, doszło do uszkodzenia konstrukcji ramy, co praktycznie przekreśliło jego szanse na odbudowę. Najlepszy los spotkał SN81 - 004, który w lipcu 2015 roku został wystawiony na sprzedaż i zakupiony przez Stowarzyszenie Miłośników Kolei w Jaworzynie Śląskiej. Szynobus o własnych pokonał drogę z Idzikowic na Dolny Śląsk.

W eksploatacji pozostaje wciąż SN81 - 005, który jako jedyny pojazd tego typu przystosowany do jazdy po szerokim torze, trafił na linię LHS, gdzie wykorzystywany jest jako drezyna inspekcyjna.

Szynobusy SN81 były pierwszymi lekkimi pojazdami spalinowymi na polskiej kolei, przeznaczonymi do obsługi ruchu pasażerskiego. Z uwagi na swój prototypowy charakter, były bardzo niedoskonałymi pojazdami. Pozwoliły jednak realnie spojrzeć na problem tego typu konstrukcji, w wyniku czego powstające w kolejnych latach szynobusy SA101, SA102, a nawet SA104 posiadały rozwiązania zdecydowanie bardziej przyjazne dla pasażerów. Problemy finansowe polskiej kolei, a także przekształcenia w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku spowodowały, że na prawdziwą szynobusową rewolucję trzeba było poczekać całą dekadę. Po 2000 roku na polskie tory wyjechały już pojazdy zupełnie innej generacji. Niestety, dla wielu linii kolejowych było już wtedy za późno.

Lata produkcji
Numery inwentarzowe	Producent	Lata budowy	Ilość
SA81 - 001 - 006	Kolzam Racibórz	1988 - 1990	6

Miejsca stacjonowania
Warszawa - pomnik przed siedzibą Przewozów Regionalnych	001
Jaworzyna Śląska	004
LHS	005

Dane techniczne
Oznaczenie kolejowe	SN81
Układ osi	1'A'+1'1'
Szerokość toru	1435 mm
Długość całkowita	16500 mm
Szerokość całkowita	2600 mm
Wysokość całkowita	3250 mm
Masa służbowa	23,2 t
Moc znamionowa	2x92kW, 2x110kW
Typ i rodzaj przekładni	5S45 - mechaniczna
Prędkość konstrukcyjna	90 km/h
Ilość miejsc siedzących	48 - 54
Średnica kół	840 mm