Kłodzko Główne - Wałbrzych Główny
- Nadrzędna kategoria: Kolej
- Kategoria: Linie kolejowe
- Opublikowano: niedziela, 28, grudzień 2014 21:00
- PSMKMS
- Odsłony: 5485
Jest jedną z najciekawszych linii kolejowych w naszym kraju. Liczy niecałe 51 kilometrów długości, na których może pochwalić się trzema tunelami oraz ośmioma imponującymi obiektami mostowymi. Wśród nich jest najdłuższy czynny tunel kolejowy w naszym kraju oraz najwyższy most kolejowy na Śląsku. Zapraszam na fotograficzną podróż po linii kolejowej numer 286, łączącej stacje Kłodzko Główne i Wałbrzych Główny.
Linia kolejowa łącząca Kłodzko z Wałbrzychem otwarta została w latach 1879 - 1880, jako druga część Śląskiej Kolei Górskiej. Główną przesłanką do budowy trasy było skrócenie drogi pomiędzy Berlinem i Wiedniem. Dodatkowo, projektowana linia kolejowa miała zaktywizować obszar, przez który przebiegała. W tym rejonie zlokalizowano liczne kopalnie i kamieniołomy, dla których istnienie połączenia kolejowego było niezbędne. Biorąc pod uwagę powyższe argumenty, na drodze kolei nie mogły stanąć żadne wysokie góry, ani głębokie doliny. Licząca 50,99 kilometrów trasa wyznaczona została na styku Gór Stołowych i Gór Sowich. Stąd niezbędna była budowa trzech tuneli, ośmiu imponujących mostów oraz szeregu mniejszych obiektów inżynierskich.
W 1879 roku uruchomiono pierwszy odcinek z Kłodzka do Nowej Rudy. W 1880 roku oddano do eksploatacji drugi odcinek z Nowej Rudy do Wałbrzycha, obfitujący w obiekty inżynierskie. Linia od początku cieszyła się dużymi przewozami pasażerskimi i towarowymi. Z tego względu, w 1912 roku przekazano do eksploatacji drugi tor szlakowy. Rozpoczął się najlepszy czas w historii linii. Codziennie kursowały po niej bezpośrednie pociągi do Berlina i Wiednia. Czas przejazdu najszybszych składów pasażerskich pomiędzy Wałbrzychem i Kłodzkiem wynosił poniżej jednej godziny.
Linia bez większych problemów przetrwała II wojnę światową. Niestety, po przejściu frontu w 1945 roku, do ruchu przywrócony został tylko jeden tor na odcinku Wałbrzych Główny - Jedlina Zdrój. Mimo to, linia ta wciąż cieszyła się wysokimi przewozami pasażerskimi i towarowymi. Kursowały tędy również międzynarodowe pociągi z Krakowa i Katowic do Berlina. Później były już niestety coraz gorzej. W 2000 roku wyłączony został jeden tor na szlaku Nowa Ruda - Ludwikowice Kłodzkie. W 2004 roku identyczna sytuacja miała miejsce na odcinku Głuszyca - Jedlina Zdrój.
Lata 2006 - 2009, to jak dotąd najgorszy okres w historii interesującej nas linii kolejowej. Najpierw wstrzymano ruch pasażerskich pociągów lokalnych, a na trasie pozostało zaledwie jedno połączenie sezonowe relacji Kraków Główny - Jelenia Góra. Pod koniec 2007 roku pociągi pasażerskie zupełnie zniknęły z trasy. W 2008 roku ze względu na coraz gorszy stan trasy, a także zamknięcie mostu w Ludwikowicach Kłodzkich, linia podzielona została na dwie części.
Sytuacja ta doprowadziła jednak do pierwszych poważniejszych remontów szlaku kolejowego. Dzięki temu, w 2009 roku na trasę tę powróciły lokalne pociągi pasażerskie, obsługiwane nowoczesnymi autobusami szynowymi przez nowego samorządowego przewoźnika - Koleje Dolnośląskie. W tym samym roku w okresie letnich wakacji, po interesującej nas linii kolejowej po raz ostatni kursował regularny skład pasażerski relacji Szczecin Główny - Kłodzko Główne.
Na trasie linii kolejowej z Kłodzka do Wałbrzycha zlokalizowane zostały trzy tunele, które zgrupowano na odcinku 17 kilometrów na szlaku Wałbrzych - Głuszyca. Są to następujące obiekty: pod Małym Wołowcem, pod Sajdakiem oraz w Świerkach Dolnych. W związku z tym, że linia była rozbudowywana z jednego do dwóch torów, wszystkie tunele są jednotorowe. Dodatkowe tunele zbudowane zostały w odległości 20 metrów od wcześniej powstałych. Tunel pod Małym Wołowcem jest obecnie najdłuższym czynnym tunelem kolejowym w naszym kraju. Liczy 1604 metry długości.
Na trasie zlokalizowane zostało 8 imponujących mostów, które za wyjątkiem jednego obiektu, zgrupowane zostały na odcinku Nowa Ruda - Wałbrzych Główny. Największe obiekty znalazły się w Nowej Rudzie, w Ludwikowicach Kłodzkich i w Wałbrzychu.
Obecnie trasa obsługiwana jest przez 4 pary pociągów pasażerskich Kolei Dolnośląskich. Najczęściej kursują tu szynobusy SA135, jednak zdarzały się również pojazdy dwuczłonowe. Trasa z Kłodzka do Wałbrzycha wykorzystywana jest natomiast intensywnie przez ruch towarowy, generowany przede wszystkim przez kamieniołomy zlokalizowane wzdłuż trasy. Wiodącą rolę pełni stacja Ścinawka Średnia, obsługując bocznicę do kamieniołomu w Nowej Rudzie Słupcu na dawnej linii kolejowej numer 327, a także bocznicę do kamieniołomu w Tłumaczowie, poprowadzoną w śladzie dawnej linii kolejowej numer 272. Istotną rolę pełni również ładownia w Bartnicy, gdzie wydobyty kamień transportowany jest przy pomocy taśmociągu z kamieniołomu w Świerkach Kłodzkich.
Zapraszam na fotograficzną podróż po linii kolejowej numer 286 Kłodzko Główne - Wałbrzych Główny.
Kłodzko Główne (km 0,000) - duża stacja węzłowa położona na linii kolejowej numer 276 Wrocław Główny - Lichkov (Czechy). Tu swój początek ma interesująca nas linia kolejowa numer 286 do Wałbrzycha. Stacja w Kłodzku jest bramą do Kotliny Kłodzkiej. Stąd wyruszają pociągi do przejścia granicznego w Międzylesiu, a także do Kudowy Zdrój. Przed laty stacja obsługiwała również połączenia do Stronia Śląskiego. Na stacji na uwagę zasługuje imponujący budynek dworcowy. Początkowo dwutorowa linia kolejowa do Wałbrzycha wychodzi ze stacji w kierunku północno-zachodnim.
Most kolejowy w Kłodzku na rzece Nysa Kłodzka (km 0,300) - pierwszy duży obiekt mostowy będący skromną zapowiedzią imponujących konstrukcji na trasie do Wałbrzycha. Jest to stalowy most z jazdą dołem. Uwagę zwracają ceglane umocnienia, służące niegdyś za wartownie. Długość całkowita obiektu wynosi 99,73 m, natomiast wysokość od lustra wody 5,5 m.
Most kolejowy w pobliżu miejscowości Ścinawica na rzece Ścinawka (km 1,800) - kolejny most, tym razem średniej wielkości. Składa się z dwóch stalowych konstrukcji z jazdą dołem dla każdego toru osobno. Długość całkowita obiektu wynosi 92,37 m, natomiast wysokość od lustra wody 4,8 m.
Bierkowice (km 4,732) - pierwsza stacja kolejowa na trasie z Kłodzka do Wałbrzycha. Do dnia dzisiejszego zachował się budynek stacyjny, obecnie służący za mieszkalny. Sama stacja obecnie nie jest czynna, chociaż na bocznym torze można spotkać odstawione wagony.
Gorzuchów Kłodzki (km 7,610) - pierwszy przystanek kolejowy na trasie z Kłodzka do Wałbrzycha. Do dnia dzisiejszego zachował się mały budynek dawnego przystanku, który obecnie służy za mieszkalny.
Odcinek linii kolejowej z Kłodzka do Ścinawki Średniej ma zdecydowanie inny charakter, niż dalszy ciąg interesującej nas trasy. Tory kolejowe biegną bowiem wśród pagórkowatych pól. Tuż przed Nową Rudą, krajobraz wokół szlaku kolejowego zmienia się diametralnie.
Ścinawka Średnia (km 14,067) - największa stacja węzłowa na trasie linii kolejowej numer 286, nie licząc stacji początkowej i końcowej. W najlepszych latach zbiegały się tu trasy trzech linii kolejowych. Poza linią Kłodzko - Wałbrzych, przebiegała tędy linia kolejowa numer 327 z Bielawy Zachodniej do Radkowa. Północny odcinek tej trasy obecnie wykorzystywany jest jako bocznica do kopalni Nowa Ruda Słupiec. Natomiast na południowym fragmencie do Radkowa zdemontowano właściwie całe torowisko. Warte zobaczenia są dwa kamienne wiadukty, przebiegające nad drogami wojewódzkimi numer 386 i 387 w kierunku Radkowa i Wambierzyc. Trzecia linia kolejowa numer 272 prowadziła ze stacji w Ścinawce do przejścia granicznego w Tłumaczowie. Trasa ta w 2009 roku została odbudowana i reaktywowana. Obecnie wykorzystywana jest do obsługi kamieniołomu w Tłumaczowie. Więcej o tej trasie można przeczytać tutaj.
Stacja kolejowa w Ścinawce Średniej pozostaje imponującym węzłem kolejowym do dnia dzisiejszego. Składa się właściwie z dwóch stacji. Główna stacja, położona wyżej, obsługuje trasę Kłodzko - Wałbrzych oraz bocznicę do Tłumaczowa. Natomiast druga stacja, zwana również „małym dworcem”, znajduje się po południowej stronie, nieco poniżej głównej stacji. Stacja ta obsługuje obecnie bocznicę do Nowej Rudy Słupiec. Jeszcze na początku obecnego wieku można tu było zobaczyć prawdziwe cmentarzysko parowozów.
Do dnia dzisiejszego zachowały się praktycznie wszystkie obiekty stacyjne w Ścinawce Średniej, dzięki czemu można zobaczyć, jak niegdyś wyglądał duży węzeł kolejowy. Można tu więc zobaczyć zarówno główny budynek dworcowy, jak i budynek „małego dworca”, obiekty mieszkalne dla obsługi, halę dawnej małej parowozowni, wieżę wodną czy nastawnie.
Nowa Ruda (km 21,664) - kolejna stacja kolejowa na trasie z Kłodzka do Wałbrzycha, położona na wysokości 430 m n.p.m. Do dnia dzisiejszego zachował się tu budynek stacyjny, nieco mniejszy od tego ze Ścinawki Średniej. Stacja znajduje się w południowej części miasta, nieco ponad zabudową. Dzięki bliskiej odległości, jest jednak chętnie wykorzystywana przez pasażerów, co potwierdzają również licznie pozostawione samochody na ulicy prowadzącej na stację. Na stacji znajduje się skład węgla, generujący niewielki ruch towarowy. Niegdyś, stacja obsługiwała ruch do kopalni Piast, znajdującej się w rejonie obecnego przystanku Nowa Ruda Przedmieście. Od Nowej Rudy linia kolejowa Kłodzko - Wałbrzych jest jednotorowa.
Most kolejowy w Nowej Rudzie nad potokiem Woliborka (km 22,600) - drugi imponujący obiekt mostowy na trasie Kłodzko - Wałbrzych, zwany Czarnym Mostem. Początkowo najwyższy most kolejowy w Prusach, a więc również na całej trasie. W świetle liczy 35 metrów wysokości. Zbudowany jest na trzech filarach z czerwonego piaskowca, na których położone są cztery przęsła kratownicowe z jazda górą. Każde przęsło ma 36,2 metra długości. Cały obiekt liczy 149,5 metra długości. Przejezdna jest tylko północna konstrukcja. Południowy most został rozebrany w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku.
Nowa Ruda Przemieście (km 23,836) - przystanek kolejowy położony w północnej części Nowej Rudy, w pobliżu dawnej kopalni Piast, którą niegdyś obsługiwał. Obecnie, obok przystanku straszą pozostałości po obiektach kopalnianych. W okolicy właściwie nic więcej nie ma.
Most kolejowy w Zatorzu (km 25,600) - trzeci imponujący obiekt mostowy na trasie Kłodzko - Wałbrzych. W świetle liczy 30 metrów wysokości. Zbudowany jest na czterech filarach, na których położonych jest pięć przęseł kratownicowych z jazda górą. Cały obiekt liczy 185 metrów długości i jest najdłuższym mostem na całej trasie. Oryginalna konstrukcja została wysadzona przez wojska niemieckie w 1945 roku. Po wojnie odbudowano most tylko dla jednego toru. W dolinie można zobaczyć betonowe fundamenty po tymczasowym moście drewnianym, który funkcjonował w tym miejscu tuż po zakończeniu drugiej wojny światowej.
Most kolejowy w Zdrojowisku nad Jugowskim Potokiem (km 26,500) - czwarty imponujący obiekt mostowy na trasie Kłodzko - Wałbrzych. W świetle liczy 30 metrów wysokości. Zbudowany jest na trzech filarach z czerwonego piaskowca, na których położone są cztery przęsła kratownicowe z jazda górą. Cały obiekt liczy 148,4 metra długości. Przejezdna jest tylko północna konstrukcja. Południowa konstrukcja zachowała się do dnia dzisiejszego, jednak zdemontowano z niej tor.
Zdrojowisko (km 27,179) - przystanek kolejowy. Do dnia dzisiejszego zachował się murowany budynek przystankowy, który obecnie pozostaje opuszczony i niszczeje.
Most kolejowy w Ludwikowicach Kłodzkich (km 29,100) - piąty imponujący obiekt mostowy na trasie Kłodzko - Wałbrzych. Jest to pierwszy kompletny obiekt, składający się z dwóch czynnych mostów. W świetle liczy 31 metrów wysokości. Zbudowany jest na trzech filarach z kamienia, na których położone są cztery przęsła kratownicowe z jazda górą. Cały obiekt liczy 165 metrów długości. Tuż przed mostem znajduje się posterunek zwrotnicowy Drzazgi, z którego prowadziła bocznica do kopalni Wacław. W tym samym miejscu linia kolejowa ponownie staje się dwutorowa.
Ludwikowice Kłodzkie (km 28,870) - niezwykle klimatyczny przystanek kolejowy. Do dnia dzisiejszego zachował się mały budynek dworcowy, który obecnie służy za mieszkalny. Na wyspowy peron przystanku prowadzi przejście podziemne, z którego obecnie nikt jednak nie korzysta.
Most w Świerkach Dolnych (km 31,800) - szósty imponujący obiekt mostowi na trasie Kłodzko - Wałbrzych, poprowadzony nad rzeką Włodzicą i drogą wojewódzką numer 381. W świetle liczy 15 metrów wysokości. Składa się z dwóch obiektów. Każdy z nich posiada trzy przęsła z jazdą dołem, oparte na dwóch kamiennych filarach. Cały obiekt liczy 106 metrów długości.
Świerki Dolne (km 33,179) - przystanek kolejowy. Do dnia dzisiejszego zachowała się murowana wiata przystankowa, która obecnie znajduje się w nie najlepszym stanie.
Tunel kolejowy w Świerkach Dolnych (km 33,478 - 34,646) - pierwszy podwójny tunel na trasie z Kłodzka do Wałbrzycha. Liczy 1168 metrów długości. Przebity został pod górą Świerkowa Kopa, liczącą 609 m n.p.m. Każdy z torów posiada swój tunel i jest to jedyny przypadek na interesującej nas linii kolejowej, w którym oba obiekty tunelowe są przejezdne.
Bartnica (km 35,210) - kolejna stacja kolejowa na trasie z Kłodzka do Wałbrzycha. Do dnia dzisiejszego zachował się tu budynek dworcowy. Stacja położona jest na wysokości 550 m n.p.m. i jest najwyższym punktem na całej trasie Kłodzko - Wałbrzych. Obecnie znajduje się tu ładownia kamienia, dostarczanego z kamieniołomu w Świerkach Kłodzkich przez taśmociąg.
Most kolejowy w Głuszycy Górnej (km 39,600) - siódmy imponujący obiekt most na trasie Kłodzko - Wałbrzych, poprowadzony nad potokiem Otłuczyna i drogą wojewódzką numer 381. W świetle liczy 15 metrów wysokości. Zbudowany jest na trzech filarach z kamienia, na których położone są cztery przęsła kratownicowe z jazda górą. Cały obiekt liczy 149 metrów długości. Oba obiekty do chwili obecnej są używane.
Głuszyca Górna (km 40,022) - przystanek kolejowy, dawniej stacja kolejowa, położona na wysokości 496 m n.p.m. Do dnia dzisiejszego zachował się budynek stacyjny, obecnie służący za mieszkalny.
Głuszyca (km 42,263) - stacja kolejowa. Do dnia dzisiejszego zachował się budynek stacyjny, obecnie służący za mieszkalny. Od Głuszycy linia kolejowa jest już jednotorowa aż do Wałbrzycha.
Tunel kolejowy w Głuszycy (km 43,907 - 44,284) - drugi tunel na trasie z Kłodzka do Wałbrzycha. Liczy 377 metrów długości. Przebity został pod górą Sajdak, liczącą 586 m n.p.m. Każdy z torów posiadał swój tunel, jednak obecnie wykorzystywany jest tylko północny obiekt.
Jedlina Zdrój (km 45,636) - stacja kolejowa robiąca chyba najbardziej ponure wrażenie na całej trasie. Niegdyś był to węzeł kolejowy, z którego prowadziła linia kolejowa numer 285 do Wrocławia. Na stacji zachował się budynek stacyjny, obecnie służący za mieszkalny oraz dwa wyspowe perony, zadaszone drewnianym dachem i połączone przejściem podziemnym. Tylko peron obsługujący pociągi relacji Kłodzko - Wałbrzych znajduje się w dopuszczalnym stanie. Reszta stacji powoli zamienia się w… las. Drzewa rosną zarówno na torach, jak i pozostałych nieczynnych peronach. Z okien pociągów coraz przestaje być widoczny budynek stacyjny.
Jedlina Górna (km 47,636) - przystanek kolejowy. Do dnia dzisiejszego zachował się budynek stacyjny, obecnie opuszczony. Peron wyspowy zadaszony jest drewnianym dachem oraz połączony z pobliską drogą wojewódzką przejściem podziemnym, obecnie niewykorzystywanym przez pasażerów. Całość znajduje się w złym stanie technicznym. Nasyp po południowym torze jest całkowicie zarośnięty.
Tunel kolejowy pod Wołowcem (km 47,992 - 49,596) - trzeci i zarazem ostatni podwójny tunel na całej trasie. Liczy 1604 metry długości i obecnie jest najdłuższym, czynnym tunelem kolejowym w Polsce. Poprowadzony został pod górą Mały Wołowiec, liczącą 720 m n.p.m. Każdy z torów posiadał swój tunel, jednak obecnie wykorzystywany jest tylko północny obiekt.
Wiadukt w Wałbrzychu (km 50,500) - ósmy, czyli ostatni imponujący obiekt mostowy na trasie Kłodzko - Wałbrzych, poprowadzony nad ulicą Niepodległości i kamienicami w wałbrzyskiej dzielnicy Podgórze II. W świetle liczy 20 metrów wysokości. Zbudowany jest na dwóch filarach z kamienia, na których położone są trzy przęsła kratownicowe z jazda górą. Filary po wojnie zostały otynkowane. Cały obiekt liczy 123 metrów długości. Czynny jest tylko północny wiadukt.
Wałbrzych Główny (km 51,432) - stacja węzłowa, będąca jednocześnie końcem linii kolejowej numer 286 z Kłodzka. Prowadzi tędy linia kolejowa numer 274 Wrocław Świebodzki - Görlitz (Niemcy). Po środku stacji umieszczony jest imponujący budynek dworcowy. Po jego południowej stronie znajdują się trzy perony kolejowe. Natomiast po północnej stronie zlokalizowana jest spora stacja towarowa. Po południowej stronie torów można zobaczyć pozostałości lokomotywowni z obrotnicą i halą wachlarzową, która jednak w chwili obecnej nie jest już wykorzystywana. Tu kończy się również opis linii kolejowej Kłodzko - Wałbrzych.
Nasza fotograficzna wędrówka po linii kolejowej Kłodzko - Wałbrzych dobiegła końca. Starałem się jak najlepiej opisać tę najciekawszą moim zdaniem, linię kolejową w naszym kraju. Najlepsze zdjęcia nie oddadzą jednak wrażeń, jakich można doświadczyć podczas jazdy pociągiem. Stąd gorąco zapraszam do wycieczki kolejowej tą trasą. Zwłaszcza, że w chwili obecnej można ją pokonać na pokładzie wygodnego, klimatyzowanego autobusu szynowego Kolei Dolnośląskich.
