Tramwaje historyczne w Krakowie
Holownik BT-1 - G-051 i lora - 1110
- Nadrzędna kategoria: Tramwaje
- Kategoria: Tramwaje historyczne w Krakowie
- Opublikowano: piątek, 28, lipiec 2017 21:00
- PSMKMS
- Odsłony: 2268
Tramwajowe wagony techniczne zachowane jako historyczne dla przyszłych pokoleń należą w naszym kraju do rzadkości. Tym bardziej cieszy fakt, że w 2016 roku tuż przed Świętami Bożego Narodzenia na ulice Krakowa wyjechał niezwykły skład złożony z wrocławskiego holownika BT-1 oraz krakowskiej lory.
W latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku planowano utworzyć w Krakowie ogólnopolskie muzeum komunikacji miejskiej. Z tego względu sprowadzono do naszego miasta kilka interesujących pojazdów tramwajowych z innych polskich sieci tramwajowych, najpewniej w większości przypadków ratując je przed fizyczną likwidacją. Wśród nich był wagon holownik, pochodzący z Wrocławia, który pojawił się w Krakowie we wrześniu 1984 roku.
Wagony techniczne towarzyszyły sieciom tramwajowym od początku ich powstania. Kiedyś było ich znacznie więcej, a w wśród nich holowniki, pługi, szlifierki, polewaczki, a także wozy wieżowe czy wagony służące do transportu towarów. Wrocławski tramwaj, a właściwie lokomotywka elektryczna, wyposażony został w kolejowe zderzaki i sprzęgi. Dzięki temu mógł holować wagony kolejowe po ulicach miasta. Pojazd zbudowano w latach dwudziestych ubiegłego wieku na podwoziu wagonu tramwajowego typu Berolina, pochodzącego z około 1901 roku. Ciekawostkę stanowi fakt, że w środku wozu zamontowano tylko jeden nastawnik. Został on usytuowany w taki sposób, że motorniczy prowadząc tramwaj musiał stać bokiem do kierunku jazdy. Ułatwiało to jednak prowadzenie pojazdu podczas manewrów, gdy dochodziło do częstej zmiany kierunku jazdy.
Holownik eksploatowano do lat siedemdziesiątych. Później sprowadzono go do Krakowa. Przez następne dekady oczekiwał na przywrócenie do ruchu. Od 1995 roku pojazd eksponowany był w Muzeum Inżynierii Miejskiej, gdzie prowizorycznie zabezpieczono go przed dalszym zniszczeniem i uzupełniono niektóre brakujące elementy wyposażenia. W 2016 roku Muzeum Inżynierii Miejskiej zleciło MPK S.A. w Krakowie remont pojazdu, co jednak poprzedzone zostało wieloletnimi staraniami. W podjęciu decyzji o odnowie tramwaju zaważyła atrakcyjność wagonu, a także jego prosta budowa i stosunkowo dobry stan techniczny. Prace rozpoczęły się w czerwcu i trwały do początku grudnia.
Wraz z wrocławskim holownikiem odnowiona została krakowska lora. Wagonik ten powstał na podwoziu dawnego wozu typu ND, prawdopodobnie noszącego numer 504 i zbudowanego w zakładach w Sanoku. Przebudowa została wykonana w 1986 roku w warsztatach krakowskiego MPK. Później przez kilka lat pojazd ten tworzył skład z wagonem N numer 1102, transportując pomiędzy zajezdnią w Nowej Hucie i Zakładem Naprawy Tramwajów silniki, zestawy kołowe, przetwornice i inne wielkogabarytowe elementy wagonów tramwajowych. Zdarzały się też nietypowe zlecenia. Osobiście widziałem tę lorę w ruchu jeszcze w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, gdy holowana przez wóz 102Na - 222 służyła jako podest dla kamerzysty filmującego panoramę Pierwszej Obwodnicy w centrum Krakowa. Później pojazd trafił do Muzeum Inżynierii Miejskiej, gdzie był eksponowany. W 2016 roku, wraz z wrocławskim holownikiem został odnowiony.
Debiut na ulicach Krakowa przywróconego do ruchu wrocławskiego holownika BT-1 numer G-051 i krakowskiej lory numer 1110 miał miejsce w dniu 22 grudnia 2016 roku. Lora udekorowana została choinkami i tablicami ze świątecznymi życzeniami, zainstalowanymi na burtach. Tak przystrojony techniczny skład kursował wokół Plant do Sylwestra. Odnowione pojazdy niewątpliwie należą do najciekawszych zachowanych w naszym kraju wagonów tramwajowych. Chociaż nieprzystosowane do przewozu pasażerów, na pewno będą się pojawiać na ulicach Krakowa przy wszelkiego rodzaju okazjach.
