Tramwaje historyczne w Krakowie

K - 437

: Nadrzędna kategoria: Tramwaje; Kategoria: Tramwaje historyczne w Krakowie; Opublikowano: niedziela, 10, styczeń 2021 21:00; PSMKMS; Odsłony: 1045

W dniu 1 kwietnia 2019 roku krakowskie MPK zaprezentowało odnowiony warszawski wagon tramwajowy typu K. Dzięki temu, w hali dawnej zajezdni przy ulicy św. Wawrzyńca mogły stanąć obok siebie cztery historyczne tramwaje, z których każdy pochodził z innego miasta w naszym kraju.

W latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku podjęto działania mające na celu utworzenie ogólnopolskiego muzeum tramwajowego w Krakowie. W tym celu do naszego miasta sprowadzono kilka historycznych wagonów tramwajowych, między innymi z Warszawy, Gdańska, Poznania i Wrocławia. Wycofane z ruchu pojazdy w ten sposób zostały uratowane przed fizyczną likwidacją. Część z nich już została odnowiona, natomiast pozostałe cały czas mają na to szansę. Ogólnopolskie muzeum tramwajowe w Krakowie jak na razie nie powstało. Krakowskie MPK cały czas powiększa jednak swoją kolekcję historycznych wagonów tramwajowych. Również tych pochodzących z innych miast. Wiosną 2019 roku zakończono renowację pochodzącego z 1941 roku warszawskiego wagonu K numer 437.

Wagony typu K zamówione zostały do Warszawy w 1939 roku, tuż przed wybuchem II wojny światowej. Produkcją pojazdów podzieliły się dwie firmy: Fabryka Wagonów „Gdańsk” miała dostarczyć 20 pojazdów silnikowych i 40 doczepnych, natomiast Wspólnota Interesów Górniczo-Hutniczych w Katowicach dalsze 40 wozów silnikowych, których produkcję zleciła Zakładom Przetwórczym Huty Królewskiej w Chorzowie. Całe zamówienie miało być zrealizowane do wiosny 1940 roku. Tak się jednak nie stało. Większość wyprodukowanych tramwajów trafiła do Berlina. Co ciekawe, wagony początkowo przystosowane były do rozstawu torów wynoszącego 1525 mm, który obowiązywał w Warszawie przed II wojną światową. Przed wejściem do eksploatacji w stolicy Niemiec, musiały więc one zostać przebudowane na rozstaw standardowy, wynoszący 1435 mm. Poza Berlinem, 12 wagonów doczepnych trafiło do Gdańska. Po zakończeniu działań wojennych, ponad połowa tramwajów została odzyskana i w końcu w latach 1946 - 1947 pojawiła się na ulicach Warszawy. Odtąd określane były mianem "Berlinek".

Pojazdy te były bardzo lubiane w stolicy. Do tego stopnia, że gdy w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku Warszawa miała przekazać część starszych tramwajów do innych polskich miast w zamian za wchodzące do ruchu wozy typu 13N, zdecydowano się oddać młodsze pojazdy typu N i ND, pozostawiając w eksploatacji przedwojenne wagony K. Dopiero późniejsze dostawy wozów typu 105N w połowie lat siedemdziesiątych przyczyniły się do wycofania "Berlinek" z ruchu liniowego. Wiele z nich zostało jednak przebudowane na tabor techniczny i przez kolejne lata pozostawało w eksploatacji aż do 2017 roku. Wtedy Tramwaje Warszawskie zakupiły fabrycznie nowe wagony techniczne, a stare pojazdy przestały być potrzebne. Większość z nich trafiła na złom. Jeden z nich zakupiło krakowskie MPK i sprowadziło do naszego miasta. W 2018 roku rozpoczęła się odbudowa tramwaju.

Efekt wielomiesięcznych prac można było zobaczyć w dniu 1 kwietnia 2019 roku w hali dawnej zajezdni przy ulicy św. Wawrzyńca. Obok siebie stanęły wówczas cztery historyczne tramwaje z różnych miast. Oprócz odnowionego warszawskiego wagonu K numer 437 stały trzy inne historyczne tramwaje: SN1 - 37 z Krakowa, Ring - 272 z Gdańska oraz LH - 1076 z Wrocławia.

Krakowski wagon K numer 437 wyprodukowany został w 1941 roku przez Górnośląskie Zjednoczone Huty Królewska i Laura S.A. w Chorzowie. Podczas prowadzonych prac renowacyjnych doprowadzono go do wersji, w której nigdy nie trafił do odbiorcy. Pomalowano go i wyposażono według takiego stanu, jaki został zamówiony w 1939 roku dla Warszawy. Wagon bardzo ładnie prezentuje się zarówno w środku, jak i na zewnątrz. Szczególną uwagę zwracają wielkie wygodne kanapy, tak bardzo różniące się od wyposażenia innych tramwajów z tamtej epoki, gdy dominowały drewniane ławki. Widać również wpływ zbliżającej się II wojny światowej w postaci rolet w oknach, które służyć miały do zaciemnienia pojazdu w przypadku nalotu.

Odnowiony wagon K zasilił bogatą kolekcję historycznego taboru komunikacji miejskiej, należącego do krakowskiego MPK. Od tego czasu okazjonalnie wyjeżdża na ulice miasta, kursując między innymi na linii 0 w ramach wakacyjnej Krakowskiej Linii Muzealnej. W 2020 roku pojawił się na mieście razem z krakowską doczepą ND - 538.

Dane techniczne
Typ	K
Rodzaj wagonu	Silnikowy
Producent	Górnośląskie Zjednoczone Huty Królewska i Laura S.A. w Chorzowie
Rok produkcji	1941
Szerokość toru [mm]	1435
Długość całkowita [mm]	11295
Szerokość [mm]	2200
Wysokość [mm]	3160
Rozstaw osi [mm]	3200
Średnica koła [mm]	800
Masa własna [t]	14,5
Liczba osi	2
Liczba silników	2
Moc silnika [kW]	42
Liczba miejsc siedzących	24
Liczba miejsc stojących	52