Tramwaje w Europie
Słowacja - Koszyce
- Nadrzędna kategoria: Tramwaje
- Kategoria: Tramwaje na świecie
- Opublikowano: piątek, 15, maj 2015 21:00
- PSMKMS
- Odsłony: 4418
Koszyce są jednym z ważniejszych słowackich miast. Położone we wschodniej części kraju, posiadają niespełna 250 tysięcy mieszkańców. W centrum znajduje się niezbyt duża, choć ładnie zachowana starówka. Koszyce są przede wszystkim ośrodkiem przemysłowym, czego najlepszym dowodem jest ogromny kombinat metalurgiczny położony w południowych obrzeżach miasta.
Słowacja posiada tylko dwa miasta, w którym funkcjonuje sieć tramwajowa. Oprócz stolicy Bratysławy, miejski transport szynowy działa również w Koszycach. Od 1993 roku w skład komunikacji miejskiej wchodzą również trolejbusy, jakkolwiek pod znakiem zapytania stoi obecnie dalsze ich funkcjonowanie.
Historia tramwajów koszyckich rozpoczęła się w 1891 roku, gdy na ulice miasta wyjechały pierwsze tramwaje konne. Dwa lata później w Koszycach pojawiły się tramwaje parowe. Oba systemy funkcjonowały do 1914 roku. W ostatnich dniach 1913 roku na ulice Koszyc wyjechały pierwsze tramwaje elektryczne, które służyć miały do przewozu towarów. Dwa miesiące później wagony zasilane prądem zaczęły wozić pasażerów. Sieć tramwajów towarowych zawsze stanowiła rzadkość w skali całej Europy. Obecnie, takie rozwiązanie funkcjonuje na przykład w Dreźnie w Niemczech. Wagony do przewozu ładunków w Koszycach były bardzo popularne wśród mieszkańców, nawet po drugiej wojnie światowej. Dopiero w 1964 roku zrezygnowano z tego rozwiązania na rzecz samochodów ciężarowych.
Początkowo po Koszycach jeździło 18 wagonów silnikowych, 5 doczepnych oraz lokomotywki wraz z wagonami do przewozu ładunków. Miasto rozwijało się, a wraz z nim sieć tramwajowa. Przybywało taboru. W 1942 roku sieć liczyła ponad 26 kilometrów, po której kursowało 6 linii tramwajowych. W czasie drugiej wojny światowej koszyckie tramwaje znacznie ucierpiały. Część wozów wywieziono do Berlina, dużo pojazdów zniszczono. Tuż po wyzwoleniu miasta rozpoczęto prace zmierzające do odbudowy sieci. Braki taborowe usiłowano łatać poprzez sprowadzenie z Pragi używanych pojazdów oraz produkcją tramwajów we własnym zakresie.
Sytuację poprawiło dopiero 11 nowych wagonów Tatra T1, które trafiły do Koszyc w latach 1956 - 1958. Oznaczono je numerami od 201 do 211. W kolejnych latach do miasta docierały dostawy wozów T2. W sumie do 1962 roku dostarczono 31 wagonów tego typu i oznaczono kolejnymi numerami aż do 242. Początek lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku przyniósł budowę ogromnego kombinatu metalurgicznego na południe od centrum miasta. W 1964 uruchomiono linię tramwajową pod hutę. Do obsługi nowej trasy zakupiono wagony Tatra T3. W latach 1963 - 1980 w Koszycach znalazło się w sumie 97 pojazdów tego typu. Dodatkowo, w latach 1982 - 1989 dostarczono jeszcze 89 sztuk wozów typu T3SUCS.
Zakupy 40 przegubowych, trójczłonowych Tatr KT8D5 w latach 1986 - 1991 oraz 30 jednoczłonowych Tatr T6A5 w latach 1991 - 1992 pozwoliły wycofać z ruchu ostatnie pojazdy typu T3.
Początek lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku i zmiany ustrojowe, podobnie jak w Polsce, przyniosły zapaść w funkcjonowaniu komunikacji miejskiej w Koszycach. Przewozy w kierunku huty zdecydowanie zmalały. Do historii przeszedł również widok składów złożonych z trzech wagonów typu T3. Skutkiem nadwyżki taboru była sprzedaż zbędnych wagonów do innych miast. Do Miszkolca na Węgrzech trafiło 10 wozów typu KT8D5. Cztery sztuki tych tramwajów sprzedane zostały także do Sarajewa, a trzy pojazdy do niemieckiego Strausberga. Do Miszkolca trafił także jeden z wagonów T6A5, natomiast Tatra T3SUCS numer 355 została sprzedana do Iżewska w Rosji, gdzie poddano ją gruntownej modernizacji.
Dopiero na początku dwudziestego pierwszego wieku do Koszyc dotarły trendy z innych miast Czech i Słowacji. Rozpoczęły się modernizacje pojedynczych wagonów. W 2000 roku doszło do przebudowy wozu T3SUCS numer 359, który po naprawie głównej został oznaczony typem T3Mod. Modernizacja w tym przypadku dotyczyła systemu sterowania, wymiany silników na asynchroniczne, montaży połówkowego pantografu, drzwi odskokowo-uchylnych, wyświetlaczy oraz nowych reflektorów. W kolejnych latach przebudowie poddano trzy wagony KT8D5 numer 512, 517 i 521. W tramwajach tych usunięto środkowe człony, wstawiając w ich miejsce nowe, niskopodłogowe moduły. Przebudowane w ten sposób wagony dostały nowe oznaczenie KT8D5.RN2. W ten sposób w latach 2003 - 2009 zmodernizowano 8 wozów tego typu.
W 2011 roku zdecydowano się przebudować długo ostawiony wagon Tatra T3 o numerze 374. Pojazd ten przeszedł gruntowną modernizację do wersji Vario LFR.S. Po przebudowie otrzymał numer 701, a także niską podłogę w środkowej części, zupełnie nowy wygląd zewnętrzy. Został również pomalowany w nowy schemat barw.
Najnowszymi pojazdami eksploatowanymi w Koszycach są wozy VarioLF2+ wyprodukowane przez konsorcjum firm TWT i Pragoimex. W latach 2014 - 2015 do miasta trafiło 15 wagonów tego typu. Są to pojazdy dwuczłonowe, częściowo niskopodłogowe. I pojawienie się w Koszycach w końcu wprowadziło powiew świeżości w tutejszym transporcie tramwajowym.
Dzisiejsza komunikacja tramwajowa w Koszycach najwyraźniej zaczyna wychodzić z kryzysu, czego najlepszym dowodem jest zakup większej liczby niskopodłogowych tramwajów w 2014 roku. Oficjalnie, w mieście funkcjonuje 7 linii tramwajowych oznaczonych numerami: 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9. Linia numer 5 to dawna linia oznaczona numerem "W", funkcjonująca jeszcze na początku obecnego wieku. Do kombinatu kursuje natomiast osiem linii oznaczonych literką "R" oraz cyfrą od 1 do 8, ze wszystkich pętli tramwajowych w mieście. Większość z tych linii wykonuje co prawda zaledwie kilka kursów dziennie, jednakże i tak stanowi to swoistą ciekawostkę. Powyższy układ od lutego 2015 roku stał się jednak czysto teoretyczny. Z powodu prowadzonej modernizacji infrastruktury komunikacyjnej w centrum miasta, większość linii tramwajowych zosała zawieszona, a pozostałe kursowały z większą częstotliwością.
Trasa tramwajowa do huty U.S. Steel, położonej na południe od centrum miasta, liczy ponad 10 kilometrów. Tramwaje przez kilkadziesiąt minut jadą praktycznie bez przystanków przez pola, by dowieźć do pracy robotników zatrudnionych w kombinacie metalurgicznym. Przez większą część dnia, po trasie kursuje jeden tramwaj co pół godziny. Tylko w godzinach zmian w hucie, w kierunku kombinatu podążają pociągi tramwajowe z całego miasta. Co istotne, na pętli pod kombinatem znajdują się tablice zabraniające wykonywania zdjęć. Osobiście nie słyszałem o problemach związanych z fotografowaniem w tym miejscu, niemniej na pewno nie zachęcam do sprawdzania spostrzegawczości ochrony kombinatu.
Koszyce posiadają obecnie 133 wagony tramwajowe, z czego 23 pojazdy są częściowo niskopodłogowe. Tatry T3SUCS oraz T6A5 kursują solo lub w składach, przy czym pierwsze z podniesionymi pantografami na obu wagonach, a drugie z jednym odbierakiem prądu podniesionym zawsze na drugim wozie. W lutym 2015 roku, w związku z brakiem wystarczającej liczby tramwajów dwukierunkowych, na ulicach Koszyc można było zobaczyć składy Tatr T3SUCS, połączonych tyłami.
W mieście przez dwie pierwsze dekady dwudziestego pierwszego wieku dwa razy zmieniano schemat malowania. Pierwotnie wszystkie tramwaje posiadały standardowe, kremowo-czerwone barwy. Następnie rozpoczęto wdrażanie malowania w kolorze zielono-białym. Nie przemalowano jeszcze wszystkich wozów, gdy pojawił się kolejny wzór, tym razem w postaci fali złożonej z koloru żółtego, białego i jasnoniebieskiego. Schemat ten prezentuje się zdecydowanie najlepiej. Warto również wspomnieć, że zmodernizowane wozy KT8D5.RN2 posiadają barwy identyczne jak wagony dla Pragi i Brna.
Wszystkie wagony stacjonują w jednej zajezdni zlokalizowanej przy ulicy Bardejovskiej, tuż obok początku trasy do kombinatu. Komunikację miejską obsługuje firma Dopravný podnik mesta Košice, który dysponuje również dość bogatym parkiem pojazdów muzealnych. Niektóre z nich można od czasu do czasu zobaczyć stojące na Hlavné námestie - koszyckim rynku, gdzie zachowano dawne tory tramwajowe, niestety już bez trakcji.
Komentarze