Tramwaje w Europie

Rumunia - Timisoara

: Nadrzędna kategoria: Tramwaje; Kategoria: Tramwaje na świecie; Opublikowano: niedziela, 29, grudzień 2019 21:00; PSMKMS; Odsłony: 1270

Timisoara położona jest w zachodniej części Rumuni. Miasto liczy około 320 tysięcy mieszkańców i jest ważnym węzłem komunikacyjnym, zlokalizowanym w pobliżu granicy z Węgrami i Serbią. Funkcjonują tu zakłady przemysłowe oraz uniwersytet. Timisoara dysponuje drugą pod względem wielkości, po Bukareszcie, siecią tramwajową w Rumunii.

Początki komunikacji tramwajowej w Timisoarze sięgają 1869 roku. Uruchomiono wówczas pierwszą linię tramwaju konnego. Dzięki temu jest to najstarsza sieć tramwajowa, jaka funkcjonuje nieprzerwanie do chwili obecnej w Rumunii i jedna z najstarszych na świecie. W 1899 roku rozpoczął się proces elektryfikacji i rozbudowy sieci. Oprócz pasażerów, służyła ona również do przewozu towarów, przy pomocy wagonów kolejowych. Tramwaje towarowe funkcjonowały w mieście od 1899 do 1904 roku oraz od 1916 aż do 1993 roku, obsługując w tym czasie własną elektrownię, browar i szereg innych, mniejszych zakładów przemysłowych.

Już sieć tramwaju konnego obejmowała swoim zasięgiem znaczną część miasta, łącząc historyczne centrum z dzielnicą Fabric oraz z położoną po drugiej stronie rzeki Begi dzielnicą Josefin i Dworcem Północnym. Po wprowadzeniu tramwajów elektrycznych, zlikwidowano torowiska na części wąskich ulic w historycznym centrum, pozostawiając jedną trasę średnicową. Sieć rozwijała się, a dotychczasowe jednotorowe odcinki zyskiwały dodatkowy tor. Okres I wojny światowej powstrzymał dalsze inwestycje. Jednym z najważniejszych wydarzeń po zakończeniu działań wojennych, była zmiana kierunku ruchu z lewostronnego na prawostronny. Funkcjonowanie dwukierunkowych tramwajów zdecydowanie ułatwiło tę zamianę. Lepszy czas dla tramwajów w mieście przyszedł pod koniec lat dwudziestych ubiegłego wieku. Oddawano wówczas do użytku szereg nowych odcinków. Dodatkowo, w 1925 roku oznaczone dotychczas cyframi rzymskimi linie tramwajowe, zaczęły być rozróżniane przy pomocy cyfr arabskich. Później niestety nastąpił kolejny okres stagnacji. W 1936 roku na ulice miasta wyjechały pierwsze autobusy. W 1942 roku uruchomiono natomiast pierwszą linię trolejbusową. Coraz częściej mówiło się o zastąpieniu tramwajów autobusami i trolejbusami, uznając te pierwsze za przestarzały i powolny środek transportu. Do dalszego rozwoju sieci powrócono jednak po II wojnie światowej. Wówczas, dzięki industrializacji miasta, sieć tramwajowa swoim zasięgiem zaczęła stopniowo obejmować kolejne nowe dzielnice, przewożąc coraz więcej pasażerów. W 1966 roku na ulice Timisoary wyjechały dwukierunkowe pociągi tramwajowe, które posiadały drzwi tylko po jednej stronie. Pojawiły się one na linii 4, docierającej do dzielnicy Mehala. Sytuacja ta wynikała z konieczności skierowania do obsługi tej linii pojemniejszego taboru. Na końcu trasy nie było pętli do zawracania, a miasto nie dysponowało pojemnymi, typowo dwukierunkowymi pojazdami. W związku z tym przeznaczono do tego celu wagony jednokierunkowe, zmieniając w części z nich położenie kabiny motorniczego. Takie składy kursowały do 1980 roku. W 1972 roku powstała nowa zajezdnia Dâmbovița, która przejęła wiodącą rolę w garażowaniu i utrzymaniu taboru od istniejącej dotychczas zajezdni w północno-wschodniej miasta. Ostatnie nowe odcinki torowisk zrealizowano z początkiem lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Po rewolucji w 1989 roku, podobnie jak w innych krajach Bloku Wschodniego, nastąpiła zapaść gospodarcza, która skutkowała spadkiem liczby pasażerów i ograniczeniem przewozów. Mimo to, już w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych podjęto działania mające na celu modernizację istniejącej sieci tramwajowej. Działania te mocno spowolniły w wyniku kryzysu finansowego w 2007 roku. Z uwagi na brak środków na remont wyeksploatowanej infrastruktury, w 2009 roku wstrzymano niestety ruch na trasie prowadzącej do pętli Abator, zlokalizowanej w dzielnicy przemysłowej, w południowo-zachodniej części miasta.

Przez dziesięciolecia po Timisoarze kursowały wagony tramwajowe, produkowane w tutejszych warsztatach od 1914 roku. Właśnie w tym mieście zaprojektowano model Timiș2, który cieszył się dużą popularnością w rumuńskich miastach w drugiej połowie dwudziestego wieku. Ich seryjną produkcją zajmowały się zakłady Electrometal Timișoara. Pojazdy te nie miały niestety zbyt mocnej konstrukcji. W związku z tym z początkiem lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku zaszła konieczność szybkiej ich wymiany. Ponieważ w Rumunii nikt wówczas nie produkował nowych wagonów tramwajowych, w 1995 roku rozpoczęto sprowadzanie używanego taboru z miast niemieckich. Do Timisoary trafiły pojazdy z Karslsruhe, Bremy, Monachium, Frankfurtu nad Menem czy Düsseldorfu. W rezultacie posiadany park taborowy był bardzo zróżnicowany, co zwiększało koszty jego utrzymania i utrudniało naprawy.

W 2002 roku do miasta rozpoczęto sprowadzanie wagonów tramwajowych Wegmann, pochodzących z Bremy i eksploatowanych tam od lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Do Timisoary ściągnięto dwuczłonowe wozy typu GT4d, GT4e i GT4f oraz współpracujące z nimi doczepy silnikowe GB4a i GB4c. Szybko zdominowały one park taborowy w mieście, jednocześnie skutkując wycofaniem z ruchu wcześniej użytkowanych pojazdów.

W 2011 roku rozważano zakup 50 nowych, niskopodłogowych wagonów Alsotm Citadis. Inwestycja ta nie została zrealizowana ze względu na zbyt duże koszty. W 2013 roku podjęto więc decyzję o rozpoczęciu modernizacji posiadanych dwuczłonowych wagonów Wegmann z Bremy. Przebudowy podjęły się rumuńskie firmy Astra Cago i Electroputere VFU Pașcani, które na starym podwoziu i wózkach zabudowują zupełnie nowe nadwozie wraz z wyposażeniem. W tramwajach instalowane są nowe, trójfazowe silniki asynchroniczne z technologią IGBT, a także nowa aparatura elektryczna. Zmodernizowane wozy, mimo nowszego wyglądu, pozostają niestety wysokopodłogowe i mogą poruszać się z prędkością do 50 km/h.

Obecnie operatorem sieci jest przedsiębiorstwo Societatea de Transport Public, które do 2017 roku działało pod nazwą Regia Autonomă de Transport Timișoara. Tramwaje w mieście od początku traktowane są jako podstawowy środek transportu. Całkowita długość sieci tramwajowej wynosi 33,1 kilometra. Tramwaje poruszają się po torach o prześwicie 1435 mm. W Timisoarze kursuje 8 linii tramwajowych oznaczonych numerami 1, 2, 4, 6A, 6B, 7, 8, 9 które łączą większość dzielnic miasta. Sieć obsługiwana jest przez około 160 wagonów tramwajowych. Tabor stacjonuje w dwóch zajezdniach. Pierwsza z nich, większa i obsługująca również trolejbusy, zlokalizowana jest w zachodniej części miasta. Druga zajezdnia funkcjonuje w północno-wschodniej części Timisoary. Tutaj też działa muzeum komunikacji Corneliu Miklosi, w których zgromadzone są historyczne wagony tramwajowe. Muzeum czynne jest tylko w dni wolne od pracy.

Są duże szanse, że w najbliższym czasie w Timisoarze pojawią się nowe, niskopodłogowe wagony tramwajowe. W 2019 roku zawarto kontrakt z turecką firmą Bozankaya na dostawę 16 pojazdów z opcją dostawy dalszych 24 wozów. Pierwsze tramwaje mają pojawić się w mieście w przeciągu 18 miesięcy po podpisaniu umowy, natomiast cały projekt zostanie zrealizowany w ciągu 48 miesięcy. Zamówione pojazdy mierzyć będą około 30 metrów długości i posiadać 5 członów. Będą w całości niskopodłogowe, a na pokład zabiorą do 170 pasażerów.

PSMKMS & Impuls