Tramwaje w Europie

Łotwa - Lipawa

: Nadrzędna kategoria: Tramwaje; Kategoria: Tramwaje na świecie; Opublikowano: czwartek, 08, październik 2020 21:00; PSMKMS; Odsłony: 1126

Lipawa jest jednym z trzech łotewskich miast, w których funkcjonuje sieć tramwajowa. Tutejsze tramwaje elektryczne uruchomione zostały jako pierwsze spośród obecnych Krajów Bałtyckich. Do dziś kursują one po torach o prześwicie 1000 mm, w odróżnieniu od pozostałych łotewskich miast, w których funkcjonują torowiska o rozstawie 1524 mm.

Początki osadnictwa w miejscu współczesnej Lipawy sięgają 1253 roku, gdy na brzegu morza Bałtyckiego powstała wioska rybacka. Prawa miejskie Lipawa otrzymała dopiero w 1695 roku. Od czasu II rozbioru Polski w 1793 roku był to jedyny port I Rzeczypospolitej. Pod koniec XIX wieku w mieście powstał wojenny port rosyjskiej Floty Bałtyckiej. Lipawa została wówczas silnie ufortyfikowana, a w mieście stacjonowały liczne wojska. Po zakończeniu I wojny światowej, miasto przez okres pół roku pełniło funkcję tymczasowej stolicy niepodległej Łotwy. Później stolicę przeniesiono jednak do Rygi. Podczas II wojny światowej Lipawa najpierw zajęta zostało w 1940 roku przez Armię Czerwoną, natomiast od 1941 roku okupowały ją wojska Wehrmachtu. Od 1945 roku ponownie znalazła się w granicach ZSRR. W wyniku działań wojennych miasto zostało w znacznym stopniu zniszczone i wyludnione. Po wojnie tutejszy port przekształcono w bazę Floty Bałtyckiej ZSRR. Ponowny rozwój miasta i portu handlowego nastąpił dopiero po odzyskaniu niepodległości przez Łotwę w 1991 roku. W znacznym stopniu ułatwiła to stworzona w 1997 roku specjalna strefa ekonomiczna.

Współczesna Lipawa jest trzecim co do wielkości miastem na Łotwie, liczącym 78 tysięcy ludzi. Tutejszy port wciąż stanowi gospodarczą podstawę funkcjonowania miasta. Lipawa jest trzecim i obecnie najmniejszym łotewskim miastem, w którym funkcjonuje sieć tramwajowa.

Decyzję o powstaniu linii tramwajowej w Lipawie podjęła tutejsza Rada Miasta w 1896 roku. Koncesję na realizację inwestycji zdobyła Norymberga Continental Company for Electrical Companies. Firma otrzymała prawo do obsługi sieci tramwajowej przez 40 lat. Miasto miało natomiast zapewnione prawo do zakupu systemu tramwajowego po 20 latach funkcjonowania. Łączna długość dwóch zaplanowanych linii miała wynieść 10,42 kilometra.

W 1899 roku uruchomiono dwie linie tramwajowe. Linia Biała kursowała na trasie z Mostu Miejskiego do Portu Wojskowego w dzielnicy Karosta. Linia Zielona łączyła Most Miejski z dworcem kolejowym. Od początku, po mieście kursowały tramwaje elektryczne po torach o rozstawie 1000 mm. W listopadzie 1899 roku obie linie zostały wydłużone w kierunku południowym do Siena tirgus. Od 1900 roku linię Białą przedłużono w rejon obecnej pętli Brīvības iela, zlokalizowanej w północnej części Lipawy. Początkowo po mieście kursowało 9 wagonów niemieckiej firmy Herbrand. W kolejnych latach dołączyło do nich 10 wozów. Wykorzystywano też 14 wagonów doczepnych.

Funkcjonowanie komunikacji tramwajowej zostało utrzymane po zajęciu Lipawy przez wojska ZSRR. W wyniku ataku wojsk niemieckich w czerwcu 1941 roku, funkcjonowanie sieci tymczasowo zawieszono. Pomimo bombardowania miasta, lipawskie tramwaje udało się przywrócić do działania po kilku tygodniach. Wówczas jednak odcinek wzdłuż Peldu iela w południowej części miasta został zamknięty, a tory wykorzystano do naprawy innych tras.

Po zakończeniu II wojny światowej, funkcjonowanie komunikacji tramwajowej w mieście zostało utrzymane. W 1950 roku otwarto nową, trzecią trasę, łączącą centrum miasta z cukrownią na Ventspils iela. Linia ta miała być przedłużona do rafinerii, ale planów tych ostatecznie nie udało się zrealizować. Trasa ta nie funkcjonowała zresztą zbyt długo. Z powodu niskiej frekwencji, zamknięto ją już w 1953 roku. W 1972 roku wstrzymano kursowanie tramwajów do leżącej w północnej części miasta dzielnicy Karosta. W tym samym roku przedłużono torowisko na południe do Cmentarza Centralnego. Od 1976 roku w Lipawie pozostała tylko jedna linia tramwajowa. Po II wojnie światowej kupowano do miasta niemieckie wagony Gotha. W latach 1957 - 1962 roku pozyskano w sumie 26 wozów różnych typów. W latach 1975 - 1979 zakupiono 15 wagonów Tatra T4. W latach 1983 - 1988 miasto otrzymało 20 nowych wagonów Tatra KT4SU.

Po odzyskaniu przez Łotwę niepodległości, lipawska sieć tramwajowa przez wiele lat funkcjonowała bez większych zmian. Dopiero w 2007 roku rozpoczęto budowę liczącego 1662 metry długości przedłużenia trasy tramwajowej z Cmentarza Centralnego do dzielnicy Ezerkrasts, leżącej nad brzegiem jeziora Lipawskiego. Zlokalizowano tu pętlę Mirdzas Ķempes iela. Pierwsze liniowe tramwaje dotarły tu jednak dopiero w 2013 roku. W latach 2000 - 2005 z miast byłego NRD sprowadzono łącznie 12 wagonów KT4D. Pozwoliło to na wycofanie z eksploatacji większości starszych pojazdów.

Obecnie lipawska sieć tramwajowa liczy 15,4 kilometra długości i jest zarządzana przez przedsiębiorstwo SIA Lipawis tramvajs. Po mieście kursuje tylko jedna linia tramwajowa, obsługiwana przez 5 wagonów Tatra KT4SU i 11 wagonów Tatra KT4D. Cały tabor stacjonuje w jednej zajezdni. Wszystkie tramwaje są jednokierunkowe, a na końcach jednej trasy znajdują się pętle do zawracania. Lipawa pozostaje jedynym łotewskim miastem, w którym tramwaje poruszają się po torach o rozstawie 1000 mm. Na pozostałych dwóch sieciach w Rydze i Dyneburgu eksploatowane są torowiska o rozstawie 1524 mm.

W wyniku rozpoczętej w 2018 roku procedury przetargowej, zawarto umowę z chorwacką firmą KONČAR – Električna vozila na dostawę 6 nowych, niskopodłogowych wagonów tramwajowych. Mają one trafić do Lipawy w przeciągu 34 miesięcy.

PSMKMS & Impuls