Tramwaje w Europie

Belgia - Gandawa

: Nadrzędna kategoria: Tramwaje; Kategoria: Tramwaje na świecie; Opublikowano: niedziela, 06, marzec 2022 21:00; PSMKMS; Odsłony: 1153

Gandawa położona jest w północno-zachodniej części Belgii. Stolica prowincji Flandria Wschodnia leży przy ujściu rzeki Leie do Skaldy. W mieście funkcjonuje sieć tramwajowa, która w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku uległa poważnym ograniczeniom. Obecnie planowany jest jednak jej intensywny rozwój.

Region Gandawy zamieszkany był już od czasów Celtów. Impuls do rozwoju dotychczasowej osady dało założenie dwóch klasztorów Sint-Baafs i Sint-Pieters. Dzięki nim, a także rozwojowi handlu, miasto w średniowieczu było jednym z największych w Europie. Szacuje się, że w XIII - XV wieku liczyło nawet 65 tysięcy mieszkańców. Miasto było też ważnym ośrodkiem akademickim i kulturalnym. W kolejnych wiekach, pomimo budowy kanału wodnego Gandawa - Brugia, miasto przeżywało ekonomiczny upadek. W 1650 roku liczyło zaledwie 31 tysięcy mieszkańców. Później jednak sytuacja uległa poprawie. W latach 1825 - 1827 powstał kanał Terneuzen - Gandawa, umożliwiający dostęp do morza Północnego. W mieście swój początek miała rewolucja przemysłowa na kontynencie europejskim. W Gandawie uruchomiono bowiem pierwszą zmechanizowanym przędzalnię. W 1837 roku dotarł tu pierwszy pociąg parowy. W 1930 roku miasto liczyło 175 tysięcy mieszkańców. Funkcjonowało tu około 1200 fabryk i zakładów pracy. Miasto nie ucierpiało zbytnio podczas obu wojen światowych, jednak w drugiej połowie 1944 roku toczyły się tu ciężkie walki o wyzwolenie miasta. Obecnie zamieszkuje tu około 250 tysięcy mieszkańców. Jest to ważny port morski. Funkcjonuje tu przemysł włókienniczy, elektromaszynowy czy przetwórstwa spożywczego. Jest to też ważny ośrodek kulturalno-naukowy oraz węzeł drogowy i kolejowy. Miasto słynie też z festiwalu kwiatów.

Tramwaje konne wyjechały na ulice Gandawy w 1874 roku. Tabor składał się z 43 wagonów, z których 14 było w wersji letniej (otwartych), a pozostałe 29 w wersji zimowej (zabudowane). Do ich ciągnięcia przeznaczonych było 100 koni. Wagony poruszały się po torach o rozstawie 1435 mm. Sieć obsługiwana była przez przedsiębiorstwo Les Tramways de la Ville de Gand, które istniało do 1897 roku.

W 1898 roku powstało przedsiębiorstwo Tramways Electriques de Gand, którego celem funkcjonowania było przekształcenie dotychczasowej sieci tramwajów konnych w elektryczne. Początkowo zdecydowano się jednak na zastosowanie w mieście tramwajów zasilanych z akumulatorów. Chodziło o to, aby uniknąć konieczności montażu sieci trakcyjnej. W tym celu zbudowano nawet specjalną stację do ładowania akumulatorów. Rozwiązanie to okazało się jednak trudne w użytkowaniu, stąd w 1903 roku podjęto decyzję o instalacji sieci trakcyjnej. Pierwsze tramwaje elektryczne rozpoczęły liniową eksploatację w 1904 roku. Co ciekawe, wraz z elektryfikacją sieci dokonano zmiany rozstawu torów na 1000 mm.

Tramwaje w Gandawie bez poważniejszych zniszczeń przetrwały II wojnę światową. W 1961 roku w mieście funkcjonowało 11 linii o numerach od 1 do 10 i 20. Później jednak nastąpił gwałtowny regres sieci. Wszystko z powodu rozwoju motoryzacji indywidualnej. W rezultacie w 1974 roku w Gandawie pozostały zaledwie cztery linie. W 1970 roku rozważano uruchomienie w mieście premetra, jednak ostatecznie zarzucono te plany. W 1989 roku uruchomiono sieć trolejbusów, która funkcjonowała po dawnej trasie linii tramwajowej numer 3. W czerwcu 2009 roku sieć trolejbusową została jednak zlikwidowano, a w jej miejsce uruchomiono komunikację autobusową. W 1991 roku w wyniku połączenia między innymi przedsiębiorstw komunikacyjnych z Antwerpii i Gandawy powstała firma De Lijn, która zajmuje się obsługą transportu zbiorowego w regionie Flamandzkim.

W 1990 roku sieć tramwajowa w Gandawie zaczął się ponownie rozwijać. W 1993 roku uruchomiono trasę do Melle Leeuw, a w 1999 roku tramwaje dotarły z Sint-Pieters do Zwijnaardebrug. W kwietniu 2005 roku trasa linii 1 została przedłużona do kompleksu Flanders Expo. W 2016 roku przedłużono linie do Zwijnaarde. W 2022 roku po mieście kursowały trzy linie o numerach: 1, 2 i 4. Każda trasa oznaczona była dodatkowo indywidualnym kolorem, który był wykorzystywany zarówno na mapach i schematach, jak i na tablicach kierunkowych w pojazdach. Pomimo niewielkiej liczby linii, komunikacja tramwajowa cały czas kursuje po ścisłym centrum miasta, przejeżdżając między innymi przez rynek oraz koło zamku.

Do 2030 roku planowany jest dalszy rozwój sieci. Zakłada się jej powiększenie z obecnych 34,5 kilometra do 80 kilometrów i zwiększenie liczby linii z 3 do 6. Planowane jest między innymi przywrócenie funkcjonowania linii 3 na trasie Mariakerke - Gentbrugge. W rejonie Korenmarkt przygotowano już nawet rozjazdy, które będą stanowić początek dla nowej trasy.

Do 1974 roku w Gandawie użytkowano przedwojenne, dwuosiowe tramwaje. Podczas eksploatacji były one wielokrotnie modernizowane. W latach 1971 - 1974 do miasta trafiły 54 wagony PCC, zbudowane w La Brugeoise et Nivelles (BN) w Brugii. Do chwili obecnej w eksploatacji pozostało ich kilka sztuk i pełnią one rolę głębokiej rezerwy.

Na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku w Gandawie brakowało wagonów tramwajowych, niezbędnych do obsługi rozbudowywanej sieci. Aby rozwiązać ten problem, postanowiono pozyskać używane pojazdy. Najpierw w 1993 roku sprowadzono wagony PCC z francuskiego miasta Saint-Etienne. Niestety, nie sprawdziły się one w Belgii i zostały szybko zezłomowane. W 1994 roku podjęto decyzję o zakupie dziewięciu używanych tramwajów Duewag GT6 z Bochum. Pojazdy te eksploatowano w Gandawie nieco dłużej, bo do 1998 roku.

W latach 1999 - 2007 do Gandawy dostarczono 41 wagonów Siemens MGT6-2. Te niskopodłogowe i dwukierunkowe pojazdy o długości 30 metrów oznaczone zostały numerami od 6301 do 6341. Wozy te obsługują obecnie linie 2 i 4.

W 2012 roku przedsiębiorstwo De Lijn zamówił wagony Bombardier Flexity 2, określane mianem "Albatros". Pojazdy te zostały rozdzielone pomiędzy Gandawę i Antwerpię. W latach 2015 - 2018 do tego pierwszego miasta trafiło 26 nowych wagonów. Mierzą one aż 43 metry długości. Oznaczone są numerami z przedziału od 6351 do 6376. Obsługują linie 1 i 4.

W najbliższych latach Gandawa ma otrzymać 18 tramwajów CAF Urbos 100 o długości 31,4 metra. Są one kupowane z myślą o obsłudze planowanych nowych tras tramwajowych.

Sieć tramwajowa w Gandawie posiada niemal wyłącznie końcówki torowe i rozjazdy do zmiany kierunku. Nie ma trójkątów torowych do zawracania i jedyna pętla to Flanders Expo. Z tego powodu wszystkie tramwaje eksploatowane w mieście są dwukierunkowe.

Obecnie główna zajezdnia znajduje się na Brusselsesteenweg w Gentbrugge, obok skrzyżowania z Steenvoordelaan. Zajezdnia ta jest wykorzystywana zarówno przez tramwaje, jak i autobusy. Nowa zajezdnia tramwajowa została zaplanowana na terenie poprzemysłowym w Wissenhage. Wybudowano już nawet nowy most tramwajowo-rowerowy nad kanałem, który miał połączyć zajezdnię z resztą sieci. Most został ukończony, ale zajezdnia na razie nie powstała, częściowo z powodu zanieczyszczeń terenu.

PSMKMS & Impuls