Tramwaje w Europie
Belgia - Antwerpia
- Nadrzędna kategoria: Tramwaje
- Kategoria: Tramwaje na świecie
- Opublikowano: wtorek, 29, marzec 2022 21:00
- PSMKMS
- Odsłony: 1567
Antwerpia jest najludniejszym miastem w Belgii. Liczy ponad 500 tysięcy mieszkańców. Funkcjonuje tu największy port morski w kraju i drugi co do wielkości w Europie. Podstawę tutejszego systemu transportu miejskiego stanowi tramwaj, którego wiele odcinków na przestrzeni ostatnich lat zostało sprowadzone pod ziemię.
Pierwsze wzmianki o osadnictwie w rejonie Antwerpii pochodzą z VIII wieku. W 1291 roku uzyskała prawa miejskie. W XIV wieku Antwerpia stała się najważniejszym centrum handlowym i finansowym zachodniej Europy, dzięki czemu szybko zyskała status najbogatszego handlowego miasta na kontynencie. W 1531 roku uruchomiono tu pierwszą giełdę na świecie. Od połowy XVI wieku nastąpił jednak regres rozwoju miasta, związany z polityczno-religijnymi walkami. Dopiero w drugiej połowie XIX wieku udało się odwrócić negatywne tendencje dzięki pogłębieniu rzeki Skaldy i późniejszej budowie Kanału Alberta, zapewniającego połączenie wodne z rzeką Mozą. Obecnie jest to niezwykle ważny ośrodek przemysłowy. Funkcjonuje tu przemysł naftowy i hutniczy. Tutejszy port jest największym w Belgii i drugim co do wielkości w Europie. Antwerpia jest też największym na świecie ośrodkiem szlifierstwa diamentów. Jest to też ważny węzeł drogowy i kolejowy.
Pierwszą linię tramwaju konnego uruchomiono w Antwerpii w 1873 roku. W ciągu dekady powstała sieć obejmująca w sumie 9 linii. Wagony poruszały się po torach o rozstawie 1000 mm. W 1902 roku na ulicach miasta pojawiły się pierwsze tramwaje elektryczne. Kolejne trasy tramwajowe w rejonie Antwerpii rozwijały się w bardzo dynamiczny sposób dzięki belgijskiemu ustawodawstwu, które ułatwiało realizację tego typu inwestycji. Jednocześnie powstało krajowe przedsiębiorstwo tramwajowe Vicinal, które specjalizowało się w budowie i utrzymywaniu tramwajowych tras podmiejskich i międzymiastowych. Większość powstających linii miało rozstaw szyn wynoszący 1000 mm, chociaż część tras podmiejskich w rejonie Antwerpii do 1921 roku posiadało tory o prześwicie 1067 mm. Później zostały one przebudowane na 1000 mm. Wiele torowisk zbudowano wzdłuż dróg. Tramwaje, poza pasażerami, przewoziły też znaczne ilości towarów, w tym drewna i produktów rolnych. Sieć tramwajowa obsługiwana przez przedsiębiorstwo Vicinal osiągnęła swój największy zasięg w Belgii w 1950 roku. Długość tras wynosiła wówczas 1528 kilometrów. Do Antwerpii docierało w sumie 12 linii podmiejskich z miejscowości: Turnhout, Ivy, Rumst, Schoten, Wuustwezel, Kapellen, Putte, Lillo, Zandvliet. Tramwaje międzymiastowe i podmiejskie korzystały z niektórych odcinków torowisk wspólnie z liniami miejskimi. Niemniej, linie podmiejskie kończyły swoje trasy głównie na obrzeżach miasta.
Tymczasem sieć tramwajów miejskich w Antwerpii ukształtowała się już w 1913 roku i przetrwała w znacznej części do czasów współczesnych. Okres II wojny światowej nie spowodował znaczących zniszczeń w infrastrukturze i taborze. Dopiero w późniejszym czasie, wraz z rozwojem ruchu indywidualnego, stopniowo zamykano kolejne trasy, w tym przede wszystkim podmiejskie i międzymiastowe, przekształcając je w linie autobusowe. Ostatnia tramwajowa linia podmiejska 61 między Antwerpią a Schoten została zamknięta w 1968 roku.
Na początku lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku w Antwerpii trwały przygotowania do budowy systemu metra. W 1975 roku zbudowano tunel pomiędzy stacjami Groenplaats i Plantin, ze stacjami pośrednimi: Meir, Opera i Diamant. Początkowo zakładano kursowanie w tunelach tramwajów i późniejsze przekształcenie sieci w normalne metro, tak jak w Brukseli. Plany te zostały jednak szybko porzucone. W zamian zrealizowano więcej odcinków tunelowych dla tramwajów. W 1996 roku otwarto pierwszą linię tramwajową, poruszającą się po trasie premetra na odcinku Centraal Station - Sportpaleis. W dwudziestym pierwszym wieku nastąpił dalszy rozwój sieci tramwajowej, zarówno prowadzącej w tunelach premetra, jak i na powierzchni. Tylko w drugiej dekadzie obecnego stulecia otwarto aż 13 nowych odcinków. Dzięki temu ukształtowała się sieć premetra, składająca się z dwóch tras przecinających w rejonie Central Station i przystanku Astrid. Powstały torowiska docierające na obrzeża miasta, w tym do Luchtbal, Havenhuis, czy Wijnegem. Ciekawe rozwiązanie zastosowano przy oddaniu do użytku ostatniego odcinka premetra Astrid - Zegel - Muggenberg. Linia tramwaju podziemnego na długości około 3 kilometrów zatrzymuje się tylko na przystanku Zegel. Jednocześnie, po powierzchni pozostawiono linię klasycznego tramwaju, z licznymi przystankami pośrednimi. W rejonie Central Station i Astrid krzyżuje się aż 12 z 14 linii tramwajowych. Docierają one zarówno odcinkami tunelowymi, jak i torowiskami zlokalizowanymi na powierzchni z wygodnymi centrami przesiadkowymi.
Obecnie sieć tramwajowa w Antwerpii jest obsługiwana przez flamandzką firmę transportową De Lijn. W mieście funkcjonuje 14 linii tramwajowych, z których 8 przebiega częściowo pod ziemią po trasach premetra. System obsługuje 7 dystryktów i 3 sąsiednie gminy. Charakterystyka poszczególnych tras jest bardzo zróżnicowana. Tramwaje poruszają się bowiem zarówno po wąskich i zatłoczonych uliczkach centrum, jak również po wydzielonych odcinkach na przedmieściach oraz w tunelach. Długość sieci wynosi 89 kilometrów, a tramwaje korzystają z torowisk o rozstawie 1000 mm.
Tabor użytkowany na ulicach Antwerpii jest zróżnicowany. Najstarszymi tramwajami eksploatowanymi w mieście są liczące ponad 60 lat belgijskie wagony BN PCC. Zostały one zakupione w trzech seriach, które nieznacznie różnią się od siebie. Pojazdy te kursują w składach dwuwagonowych na liniach 4 i 7 oraz solo na liniach 11 i 12. Szczególnie dwie ostatnie linie mają interesujący charakter. Poruszają się bowiem po wąskich ulicach centrum miasta. W eksploatacji pozostaje jeszcze ponad 100 wagonów BN. Są one stopniowo wycofywane z ruchu i zastępowane przez nowszy tabor.
W latach 1999 - 2007 i w 2012 roku do Antwerpii trafiły łącznie 84 niskopodłogowe wagony Siemens MGT6-1. Są to dwukierunkowe pojazdy o długości blisko 30 metrów. Obsługują zarówno klasyczne linie przebiegające na powierzchni, jak i w odcinkach tunelowych. Oznaczone zostały numerami od 7201 do 7284.
W latach 2015 - 2018 miała miejsce kolejna dostawa nowych tramwajów. Tym razem przedsiębiorstwo De Lijn zamówił wagony Bombardier Flexity 2, określane mianem "Albatros". Pojazdy te zostały rozdzielone pomiędzy Gandawę i Antwerpię. W tym drugim mieście pojawiły się 62 tramwaje, w tym 24 sztuki o długości 43 metrów i 38 sztuk o długości 32 metrów. Oznaczono je numerami z przedziału od 7301 do 7362. Dłuższe Bombardiery można spotkać na liniach premetra, natomiast krótsze zarówno w tunelach, jak i na powierzchni, między innymi na liniach 1 i 24. W 2017 roku przedsiębiorstwo De Lijn rozpoczęło testy tak zwanych "mega-tramwajów", składających się z dwóch połączonych ze sobą wagonów niskopodłogowych, które skierowano do obsługi linii 3. Powstałe składy o długości ponad 60 metrów mogą zabrać na pokład do 500 pasażerów.
Antwerpia posiada imponujące Muzeum Tramwajów, w którym obok historycznych wagonów miejskich można zobaczyć również wozy podmiejskie, zarówno elektryczne, spalinowe, jak i parowe. Jest też zgromadzona pokaźna kolekcja zabytkowych autobusów. Muzeum udostępniane jest zwiedzających tylko w wybrane dni w roku.
PSMKMS & Impuls
