Tramwaje w Europie

Stany Zjednoczone - San Jose

: Nadrzędna kategoria: Tramwaje; Kategoria: Tramwaje na świecie; Opublikowano: wtorek, 22, sierpień 2023 21:00; PSMKMS; Odsłony: 662

San Jose jest amerykańskim miastem, zlokalizowanym w stanie Kalifornia, na południowym krańcu zatoki San Francisco. Jeszcze w dziewiętnastym wieku powstał tu rozległy system sieci tramwajowej, który jednak zlikwidowano w 1938 roku. Od 1987 roku funkcjonuje tu system lekkiej kolei miejskiej, określany jako VTA Light Rail.

Jeszcze przed rozpoczęciem kolonizacji przez Europejczyków, obszar obecnego San Jose zamieszkiwała rdzenna ludność indiańska. Jako pierwsi w tym rejonie w celach misyjnych pojawili się Franciszkanie. W 1777 roku założono tu pierwszą rolniczą osadę, która zaopatrywała w żywność pobliskie forty wojskowe. W 1846 roku San Jose wraz z całą Kalifornią zostało przejęte przez Stany Zjednoczone. Od 1850 roku posiadało prawa miejskie. San Jose nie ucierpiało tak bardzo w trakcie wielkiego trzęsienia ziemi w 1906 roku, jak pobliskie San Francisco. W trakcie II wojny światowej był to ważny ośrodek produkcji broni. Później wkroczyły tu nowoczesne technologie. Jeszcze w 1943 roku IBM otworzył tu swoją centralę na zachodnim wybrzeżu USA, a w 1952 roku powstało tu centrum badawczo-rozwojowe tej firmy. Dziś jest to jedno z czołowych miast tak zwanej Doliny Krzemowej. W San Jose znajdują się centrale takich korporacji jak: Adobe Systems, BAE Systems, Cisco, SunPower i eBay. Swoje oddziały mają tu ulokowane również: Flextronics, Hewlett-Packard, IBM, Hitachi, Lockheed Martin i Acer. San Jose liczy ponad milion mieszkańców i jest trzecim co do wielkości w stanie Kalifornia.

Początki tramwajów konnych w San Jose sięgają 1868 roku. W 1879 roku powstała pierwsza linia tramwaju elektrycznego. W kolejnych latach uruchamiano nowe linie, obsługiwane przez różne przedsiębiorstwa, które z biegiem czasu konsolidowały się w większe firmy. Ostatecznie w 1912 roku powstało San Jose Railroads, które obsługiwało wszystkie przewozy w mieście. Tramwaje elektryczne funkcjonowały w rejonie San Jose do 1938 roku. W szczytowym okresie sieć w całej dolinie Santa Clara liczyła około 200 kilometrów długości. Chociaż początkowo tramwaje konne były wąskotorowe, sieć tramwajów elektrycznych po trzęsieniu ziemi w 1906 roku została ujednolicona do rozstawu 1435 mm i była zasilana napięciem 600 V.

Po wielu latach postanowiono powrócić do koncepcji transportu szynowego, tym razem decydując się na budowę systemu lekkiej kolei miejskiej. Wzorowano się tu na otwartej w 1981 roku sieci w San Diego. Pierwszy odcinek uruchomiono pod koniec 1987 roku. Wówczas funkcjonowanie rozpoczęła obecna linia zielona (902) na odcinku Old Ironsides - Civic Center. W kolejnych latach system był rozbudowywany – po raz ostatni w 2005 roku. Wówczas otwarto trasę do Winchester o długości 8,5 kilometra. W latach 2004 - 2005 rozważano możliwość likwidacji najkrótszej linii 900, ale ostatecznie zrezygnowano z tego pomysłu.

W 2023 roku system obsługiwany był przez Santa Clara Valley Transportation Authority i poza San Jose obejmował pobliskie miasta w hrabstwie Santa Clara w Kalifornii. Sieć VTA Light Rail liczyła 67,9 kilometra długości i składała się z 3 głównych linii:

pomarańczowa (900): Ohlone/Chynoweth – Almaden, 3 przystanki;
niebieska (901): Alum Rock – Santa Teresa, 36 przystanki;
zielona (902): Mountain View – Winchester, 32 przystanki.

Linia pomarańczowa do Almaden od czasu wybuchu pandemii choroby Covid-19 pozostawała zawieszona i funkcjonowały tylko linie niebieska i zielona z dużą częstotliwością. Pojazdy poruszały się po torach o rozstawie 1435 mm, a sieć liczyła 60 przystanków.

Początkowo do obsługi sieci zakupiono w kanadyjskiej firmie Urban Transportation Development Corporation łącznie 50 wagonów. Każdy z nich był dwukierunkowy, wysokopodłogowy i dwuczłonowy, wyposażony w 75 miejsc siedzących. Do 2003 roku był to jedyny eksploatowany typ pojazdów. Wówczas rozpoczęto dostawy nowych jednostek. Nowe wagony w liczbie 99 sztuk wyprodukowano w Kinki Sharyo w Japonii w Osace. Pojazdy te są niskopodłogowe, dwukierunkowe i trójczłonowe. W wyniku dostaw nowych składów, stare jednostki zostały wycofane z eksploatacji. Większość z nich sprzedano do innych miast. Pozostał tylko jeden egzemplarz jako wagon techniczny.

Na obu liniach można spotkać jednostki w trakcji pojedynczej i podwójnej. Na wspólnym odcinku w San Jose linie kursują naprzemiennie. Większość stacji, bo aż 42, zlokalizowana jest w San Jose. Oprócz tego, 6 stacji jest w Sunnyvale a 5 w Mountain View. W Campbell, Milpitas i Santa Clara są po 3 stacje. Na odcinkach pozamiejskich system oparty jest na zasadach kolejowych, a pociągi rozwijają duże prędkości. Ciekawy jest odcinek miejski w San Jose, gdzie trasa w obu kierunkach prowadzi równoległymi ulicami wzdłuż deptaków.

W USA w połowie dwudziestego wieku masowo likwidowano transport szynowy, w tym przede wszystkim miejskie sieci tramwajowe. Pod koniec dwudziestego i na początku dwudziestego pierwszego wieku w części miast rozpoczęto proces przywracania transportu szynowego w różnej formie. San Jose i okoliczne miejscowości są tego dobrym przykładem, chociaż system ten jest również krytykowany ze względu na najmniejsze wykorzystanie zdolności przewozowej (jest najbardziej dotowany w stosunku do liczby przewożonych pasażerów).

PSMKMS & Impuls