Tramwaje w Europie
Norwegia - Oslo
- Nadrzędna kategoria: Tramwaje
- Kategoria: Tramwaje na świecie
- Opublikowano: wtorek, 30, styczeń 2024 21:00
- PSMKMS
- Odsłony: 1000
Oslo jest stolicą i największym miastem Norwegii, kraju położonego w zachodniej Skandynawii. W swoich granicach liczy około 700 tysięcy mieszkańców, jednak cała aglomeracja sięga blisko 1,5 miliona ludzi. Funkcjonuje tu system komunikacji miejskiej, na który składa się sieć tramwajowa, autobusowa oraz metra.
Miasto założone zostało w 1048 roku przez Haralda III Surowego. Od 1299 roku stało się stolicą królów norweskich. W 1350 roku wielu mieszkańców zmarło w wyniku epidemii dżumy. Dwa lata później doszło do wielkiego pożaru miasta, w wyniku którego cały kraj uległ marginalizacji. Od 1397 roku Oslo było uzależnione od Danii, a później od Szwecji. Po kolejnym wielkim pożarze w 1624 roku, miasto ponownie lokowano pod nazwą Christiania (w latach 1877 – 1925 nazwę tę zapisywano jako Kristiania). Lepszy okres dla mieszkańców nadszedł dopiero w dziewiętnastym wieku. Stało się ono największym ośrodkiem Norwegii, która uzyskała niepodległość w 1905 roku. W 1925 roku przywrócono pierwotną nazwę Oslo. Obecnie skupia ono 1/4 mieszkańców całego kraju. Jest to ważny ośrodek gospodarczy, naukowy, administracyjny i kulturalny Norwegii. W 1952 roku w mieście zorganizowane zostały Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Czterokrotnie odbywały się tu również mistrzostwa świata w narciarstwie klasycznym.
Pierwsze tramwaje konne wyjechały na ulice Oslo w 1875 roku. Kursowały one na trasie z Stortorvert do Homansbyen, Vestbanen i Gamlebyen. W 1894 roku funkcjonowanie rozpoczęła pierwsza linia tramwaju elektrycznego, obsługiwana przez Kristiania Elektriske Sporvei (Oslo nosiło wówczas jeszcze nazwę Kristiania). Prowadziła ona z Jernbanetorget przez Briskeby do Majorstuen z odgałęzieniem do Skarpsno. Była to pierwsza sieć tramwaju elektrycznego w Skandynawii. W 1899 roku tramwaje zaczęły kursować z Akersgata do Sagene i Rodeløkka, następnie od ulicy Tollbugata do Vippetangen. W 1899 roku wprowadzono numerację linii.
Sieć tramwajowa w mieście cały czas się rozwijała i była obsługiwana przez dwie firmy. Dopiero w 1924 roku władze miasta Krystianii wykupiły oba przedsiębiorstwa: Kristiania Elektriske Sporvei (niebieskie tramwaje) i Kristiania Sporveisselskab (zielone tramwaje). Zostały one połączone w AS Christiania Sporveier. W związku ze zmianą nazwy miasta z Krystiania na Oslo w 1925 roku, przedsiębiorstwo określane było odtąd jako AS Oslo Sporveier. W 1939 roku powstała między innymi linia do Sinsen.
Podobnie, jak w innych europejskich miastach, po II wojnie światowej w Oslo ruszył regres sieci tramwajowej. W 1960 roku Rada Miasta wydała decyzję o stopniowej likwidacji komunikacji tramwajowej i jej zastępowaniem przez połączenia autobusowe, a od 1964 roku również przez linie metra. Sytuacja ta trwała do 1977 roku, gdy podjęta została decyzja o wstrzymaniu likwidacji sieci tramwajowej w mieście.
W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku powstała trasa szybkiego tramwaju Vikalinje, przebiegająca wzdłuż zatoki obok Aker Brygge. Linię tę otwarto w 1995 roku. W 1999 roku przedłużono linię szybkiego tramwaju Ulevåll Hageby linje do Rikshospitalet, a w 2007 roku trasę szybkiego tramwaju Lilleakerbanen od stacji Jar do stacji Bekkestua. Co ciekawe, na tej samej trasie od 1924 roku funkcjonuje linia tramwaju tradycyjnego. Przedłużenie linii było wynikiem umowy pomiędzy okręgiem Akershus i Oslo Sporveier. W 2009 roku zamknięto odcinek Jar – Bekkestua na okres dwóch lat, w trakcie których przeprowadzono modernizację linii Kolsåsbanen. Wspomniany odcinek został otwarty ponownie, lecz tramwaje nie zatrzymują się na przystankach Egne hjem, Ringstabekk i Tjernsrud, kursując bez zatrzymania od Jar do Bekkestua po tej samej trasie co pociągi metra, ze względu na inną wysokość peronów niedostosowanych do tramwajów.
Obecnie siecią tramwajową w Oslo zarządza Oslotrikken AS. Z kolei firma Kollektivtransportproduksjon AS zajmuje się utrzymaniem infrastruktury komunikacyjnej. W mieście funkcjonuje 6 linii o numerach: 11, 12, 13, 17, 18 i 19. Poruszają się one po sieci o długości 42 kilometrów. Rozstaw torów w mieście jest standardowy, czyli wynosi 1435 mm. Tramwaje w Oslo przewożą około 40 milionów pasażerów rocznie i są nazywane przez mieszkańców „niebieskimi tramwajami” (blåtrikk). W 2022 roku w codziennej eksploatacji wykorzystywano 72 wagony dwóch typów: Duewag SL79 i Ansaldo/Firema SL95. Jednocześnie prowadzono testy nowych tramwajów CAF SL18.
Starszy tabor w mieście reprezentuje 40 egzemplarzy sześcioosiowych, dwuczłonowych, jednokierunkowych wagonów typu SL79, oznaczonych numerami od 101 do 140. Zostały one dostarczone w dwóch partiach. Pierwsze 25 pojazdów zakupiono w 1982 roku, natomiast pozostałe 15 wozów w 1989 roku. Wagony z obu serii nieznacznie różniły się od siebie, w tym między innymi wyposażeniem wnętrza. Młodsze wozy posiadały podwójne drzwi z tyłu (w pierwszej serii były pojedyncze), natomiast starsze dodatkowe pojedyncze drzwi po lewej stronie. Pierwsze 10 tramwajów zostało wyprodukowanych przez niemiecką firmę Duewag. Pozostałe wozy składała firma ABB w położonym na wschód od Oslo Strømmen. Pojazdy te mierzą 22,18 metry długości, 2,5 metra szerokości i ważą 32,8 ton. Na pokład mogą zabrać 163 pasażerów, w tym 71 na miejscach siedzących. Pojazdy SL79 nie mogą obsługiwać linii: 13, 17 i 18, których trasy zakończenie są końcówkami bez pętli.
Na młodszy tabor w Oslo składają się 32 ośmioosiowe, trójczłonowe, dwukierunkowe wagony typu SL95, oznaczone numerami od 141 do 172. Zostały one dostarczono w latach 1998 – 2006. Są one częściowo niskopodłogowe i posiadają kabiny motorniczego na obu końcach oraz drzwi wejściowe po obu stronach. Dzięki temu mogą być wykorzystywane do obsługi trasy szybkiego tramwaju Ullevåll Hageby linje do Rikshospitalet, gdzie nie ma pętli do zawracania. Jednocześnie ze względu na duży promień skrętu i zbyt dużą masę, wozy te nie mogą dojeżdżać do Majorstuen. Wagony SL95 zostały dostarczone przez włoską firmę Ansaldo/Firema, obecnie znaną pod nazwą Ansaldo. Pojazdy te mierzą 33,12 metry długości, 2,6 metra szerokości i ważą 64,98 ton.
Do 2024 roku w Oslo eksploatację miało rozpocząć 87 nowych, niskopodłogowych, pięcioczłonowych tramwajów firmy CAF. Pojazdy te miały nosić oznaczenie SL18. W 2022 roku kilka pojazdów tego typu odbywało już jazdy próbne po mieście. Poza wymianą taboru, w Oslo planowano też rozwój sieci tramwajowej, w tym doprowadzenie sieci do obszaru Ring 2 i przedłużenie linii do Tonsenhagen.
Tabor tramwajowy w Oslo stacjonuje w zajezdni Grefsen. Została ona otwarta w 1957 roku i mieści również warsztaty remontowe. Swoją siedzibę ma tu firma Oslo Sporvognsdrift.
Druga zajezdnia Holtet funkcjonuje od 1912 roku. Swoją siedzibę ma tu firma InfraPartner, zajmująca się utrzymywaniem infrastruktury tramwajowej. Zlokalizowany jest tu również mały biurowiec firmy Oslo Sporvognsdrift. Są też tory odstawcze dla tramwajów.
W Oslo funkcjonuje też Muzeum Tramwajów (Sporveismuseet), zlokalizowane w Majorstua – otwartej w 1894 roku pierwszej i jedynej zajezdni A/S Kristiania Elektriske Sporvei. Wówczas zajezdnia składała się z pięciu hal. Do 1957 roku była to największa zajezdnia w Oslo. W 1967 roku została wyłączona z użytku. Do dziś zachowana została pierwszy z hal dawnej zajezdni, w której zlokalizowane jest muzeum. Pozostałe hale zostały zburzone w latach 1983 – 1984. W muzeum znajduje się ogromna kolekcja historycznych tramwajów, autobusów, wagonów metra i kolei podmiejskich. Wszystkie pojazdy zachowane są w oryginalnym i jednocześnie bardzo dobrym stanie. Na wystawie prezentowane są również nietypowe dla innych rejonów świata pojazdy, takie jak tramwaj ze stojakiem na narty lub mierzący 15 metrów długości jednoczłonowy, niskopodłogowy wagon Ekebergbanen z wąziutkim przodem.
Na terenie Oslo funkcjonowało wiele innych zajezdni tramwajowe, które na przestrzeni lat zostały zburzone lub przekształcone w restauracje, zajezdnie metra lub autobusów.
PSMKMS & Impuls