Tramwaje techniczne w Krakowie
105NT - 789
- Nadrzędna kategoria: Tramwaje
- Kategoria: Tramwaje techniczne w Krakowie
- Opublikowano: poniedziałek, 25, grudzień 2023 21:00
- PSMKMS
- Odsłony: 1617
W 2007 roku z Będzina do Krakowa sprowadzono ostatni czynny wagon 105NT w naszym kraju. Pojazd posłużył jako holownik w związku z montażem nowych tramwajów Bombardier NGT6. Później niestety uległ awarii. Na usprawnienie czekał aż do 2022 roku, gdy przeszedł kapitalny remont. Jednocześnie przystosowano go do nowej funkcji.
Pierwsze próby z rozruchem impulsowym w tramwajach w naszym kraju podjęto na początku lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. W latach 1969 - 1972 w aparaturę tyrystorową wyposażono wagon 13N - 504. Niestety, z powodu braku możliwości sprowadzenia z Zachodu nowocześniejszej i mniej zawodnej technologii, próby zakończyły się porażką. Ponownie do koncepcji tramwaju tyrystorowego powrócono w 1977 roku, testując na ulicach Warszawy skład 106N.
W 1984 roku w krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej opracowano nowy układ impulsowego rozruchu dla tramwaju typu 105N. W zamierzeniach tyrystorowe stopiątki miały oszczędzać aż 30% energii w stosunku do zwykłych wozów typu 105N. W 1984 roku w Krakowie na bazie wozu 105N powstał tramwaj, który oznaczono symbolem 105NT i numerem 1. Rok później, w zakładach Konstal w Chorzowie w podobny sposób przebudowano trzy krakowskie stopiątki. W 1988 roku modernizacji, ale już w Krakowie, poddano dwa następne pojazdy. Na koniec, w 1989 roku chorzowski Konstal wyprodukował serię informacyjną 10 wagonów typu 105NT. Po dwa pojazdy trafiły do: Katowic, Krakowa, Poznania, Warszawy i Wrocławia. Tak więc na początku lat dziewięćdziesiątych w pięciu miastach w Polsce eksploatowanych było w sumie 16 wagonów typu 105NT, z czego najwięcej, bo aż osiem w Krakowie.
Ostatni krakowski wagon 105NT numer 1203, pełniący rolę holownika, uległ awarii w 2006 roku. Brak możliwości zdobycia części do naprawy aparatury elektrycznej spowodował, że tramwaj ten wywieziono na złom w grudniu 2007 roku.
Historia zatoczyła koło i kilka miesięcy wcześniej, pod koniec lipca 2007 roku do Krakowa trafił z Będzina ostatni czynny wagon 105NT. Dzięki współpracy z Tramwajami Śląskimi najpierw wypożyczono go, a potem wymieniono za krakowski wóz 105Na. Śląski tyrystor sprowadzono do naszego miasta w związku z montażem wagonów Bombardier NGT6 z trzeciej serii, realizowanym w Stacji Obsługi i Remontów.
Wagon 105NT - 789 w Krakowie otrzymał numer 1001. Wkrótce przemalowano go w pomarańczowe barwy. Odtąd służył jako holownik do przetaczania pudeł nowych krakowskich tramwajów. Niestety, niedługo po zakończeniu montażu Bombardierów, tramwaj uległ poważnej awarii. Od tego czasu oczekiwał na przywrócenie do ruchu.
Krakowskie MPK już dwa lata wcześniej przymierzało się do remontu tego pojazdu. W ostatnich dniach grudnia 2020 roku ogłoszono bowiem przetarg na dostawę nowego chopperowego układu sterowania, wykonanego w technologii IGBT, przeznaczonego dla wozu 105Na. Ostatecznie wagon udało się przywrócić do sprawności technicznej i odnowić w 2022 roku. Przy okazji tramwaj otrzymał barwy WPK Katowice i pierwotny numer 789 z początków jego eksploatacji na Śląsku.
W dniu 16 września 2022 roku w zajezdni Podgórze zaprezentowano odnowiony wagon 105NT. W uroczystości uczestniczyli przedstawiciele Tramwajów Śląskich, jak i firmy, która ostatecznie dostarczyła nowy osprzęt elektryczny do tego pojazdu. Odtąd, krakowski 105NT pełnił podwójną funkcję - historyczną i techniczną. Przystosowany został bowiem do przewozu pasażerów, jak również na dachu, nad drugim wózkiem, zainstalowano miejsce do montażu dodatkowego odbieraka prądu. Podobnie, jak wcześniej historyczny skład wagonów 105N, służył on w miesiącach jesienno-zimowych do odladzania sieci trakcyjnej. Wówczas nad drugim wózkiem montowany jest dodatkowy pantograf, który służy do zasilania tramwaju. Pierwszy odbierak prądu jest z kolei wyposażany w dodatkowe dysze służące do podawania pod ciśnieniem dwóch różnych substancji. Jedna zabezpieczała sieć przed oblodzeniem, natomiast druga umożliwiała bezpieczne usuwanie lodu, gdy już się pojawi. Z przodu ślizgu znalazł się specjalny czujnik wykrywający i załączający odpowiednią dyszę (tę, która znajduje się pod drutem jezdnym). Ponadto, we wnętrzu wozu montowany jest agregat, z którego wężami do ślizgacza doprowadzana jest ciecz do odladzania. Nad całością pracy systemu czuwał motorowy, który w kabinie miał specjalny panel służący do sterowania urządzeniem do odladzania sieci.
W dniu 18 września 2022 roku odnowiony 105NT - 789 po raz pierwszy został pokazany szerokiej publiczności podczas parady zabytkowych i współczesnych tramwajów. Tydzień później, w dniu 25 września po raz pierwszy woził pasażerów na linii 15, uruchomionej specjalnie w ramach finału 20. sezonu Krakowskiej Linii Muzealnej na trasie Cichy Kącik - Pleszów.
Wagon 105NT - 789 po raz pierwszy odladzał sieć trakcyjną w Krakowie jesienią 2022 roku. Rok później ponownie zaczął pojawiać się na ulicach miasta w godzinach wieczornych. Zajezdnię Podgórze opuszcza wówczas zwykle po godzinie 22:00. Następnie jedzie w określony obszar sieci tramwajowej i dokonuje oprysku przewodu jezdnego. Podczas tego procesu porusza się ze zmniejszoną prędkością. Co ciekawe, będziński tyrystor jest najpewniej jedyną stopiątką, która regularnie odwiedza tunel Trasy Łagiewnickiej.
Komentarze