Wagony 111N
- Nadrzędna kategoria: Tramwaje w Polsce
- Kategoria: GOP
- Opublikowano: niedziela, 09, listopad 2014 22:00
- PSMKMS
- Odsłony: 3507
W połowie lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku zaprzestano w naszym kraju budowy tramwajów dwukierunkowych. Przez kolejne dekady, liczba wagonów zdolnych do zmiany kierunku bez pętli w polskich miastach systematycznie spadała. Zapotrzebowanie na tego typu pojazdy wciąż jednak istniało. W związku z tym, w 1993 roku ówczesne PKT Katowice zdecydowało się zamówić w chorzowskich zakładach "Konstal" niewielką partię wagonów dwukierunkowych.
Braki dwukierunkowego taboru w polskich miastach początkowo starano się uzupełniać poprzez prowizoryczną przebudowę posiadanych pojazdów jednokierunkowych. W ten sposób postąpiono na przykład we Wrocławiu, gdzie w dwóch wagonach generacji 102N zabudowano dodatkowe kabiny z tyłu tramwaju. W ten sposób powstały dwukierunkowe wozy, z drzwiami zainstalowanymi po jednej stronie. Od początku wiadomym było, że tego typu rozwiązania są tymczasowe. Brak dwukierunkowych wagonów szczególnie odczuwała sieć tramwajowa w GOP. Śląsk posiadał wówczas jedyną linię tramwajową numer 38 w Bytomiu, która z racji braku końcówek, musiała być obsługiwana przez tabor dwukierunkowy. Wprawdzie obecnie, po inwestycji we Wrocławiu, nie jest to już jedyna taka linia w naszym kraju, ale do dnia dzisiejszego są na niej eksploatowane liczące ponad pół wieku wagony typu N. Innym powodem zapotrzebowania na taboru dwukierunkowy były prowadzone liczne remonty infrastruktury torowej. Tego typu pojazdy mogą bowiem zawrócić na mijance, których na śląskiej sieci nie brakuje, ułatwiając tym samym organizację komunikacji w przypadku wyłączeń odcinków torów. Bezpośrednią przyczyną zamówienia nowych dwukierunkowych tramwajów był trwający wiele miesięcy remont wiaduktu w Gliwicach.
W 1993 roku chorzowski "Konstal" wyprodukował 6 wagonów tramwajowych typu 111N, zdolnych do jazdy dwukierunkowej. W odróżnieniu od wcześniej montowanych modeli dwukierunkowych, pojazdy te posiadają kabiny motorniczego tylko na jednym końcu wozu oraz drzwi po obu stronach pudła. Aby umożliwić jazdę dwukierunkową, dwa wagony typu 111N muszą zostać złączone tyłami. Tak więc dostarczone zostały w sumie trzy dwukierunkowe składy 111N. Pojazdy mogą oczywiście być wykorzystywane do tradycyjnej jazdy jednokierunkowej, zarówno solo jak i w składach. Tramwaje 111N pod względem elektrycznym nie różnią się od wozów typu 105Na. Podstawową zewnętrzną różnicą wizualną w stosunku do zwykłych "stopiątek", poza wejściami po obu stronach wagonu, jest zastosowanie harmonijkowych drzwi. Pierwsze i drugie drzwi są podwójne, natomiast ostatnie pojedyncze. Drzwi tego typu zostały zastosowane aby poszerzyć stopnie dla pasażerów. We wnętrzu, fotele zamontowane zostały w taki sposób, że po prawej stronie znajdują się przodem do kierunku jazdy, natomiast po lewej tyłem.
Wagony typu 111N po opuszczeniu "Konstalu" od razu trafiły do Gliwic, a konkretnie na odcięty od zajezdni odcinek torowiska, z powodu remontu wiaduktu nad torami kolejowym w ciągu ulicy Zaborskiej. Przez kolejne miesiące, wagony te kursowały na linii numer 4. Po zakończeniu prac, pojazdy przydzielone zostały do gliwickiej zajezdni, w której eksploatowane są do chwili obecnej. Podczas swojej długoletniej pracy, wielokrotnie wykorzystywano ich możliwość jazdy dwukierunkowej. Wagony te w przypadku jazdy dwukierunkowej, łączone są w stałe składy: 341+342, 360+406 i 373+613. Wynika to z niewielkich różnic występujących w układach elektrycznych pojazdów. Wozy nie należące do jednej pary, niekoniecznie chciały ze sobą współpracować. Wart odnotowania jest również fakt, że skład 111N prawdopodobnie tylko jeden raz, w dniu 1 listopada 2012 roku, pojawił się na linii numer 38 w Bytomiu, obsługiwanej do chwili obecnej przez wozy typu N.
Śląskie 111N mogą także pochwalić się w swojej historii dwuletnim epizodem związanym z eksploatacją w Krakowie. W lipcu 2006 roku dwa wagony numer 341 i 342 przewiezione zostały z Gliwic do Krakowa. Pojazdy te wówczas pomalowane były na... żółto i ogólnie sprawiały nie najlepsze wrażenie. W ciągu kilku tygodni, krakowskie MPK dokonało remontu bieżącego pojazdów, przemalowując je w barwy biało-granatowe. Również we wnętrzu znalazło się wiele błękitnych elementów, w tym okładziny ścienne czy fotele. Tramwaje te pod koniec września rozpoczęły obsługę tymczasowo ślepej nowej trasy tramwajowej na ulicy Pawiej. Po realizacji połączenia torowiska do Dworca Towarowego, pojazdy te wykorzystywane były przy obsłudze normalnych linii. Od kwietnia 2008 roku, możliwość dwukierunkowej jazdy ponownie była wykorzystywana na alei Pokoju, podczas remontu Ronda Grzegórzeckiego. Śląskie 111N pozostały w Krakowie do 5 sierpnia tego roku. Potem powróciły do Gliwic. Tuż przed wyjazdem, kolor granatowy na burtach został przemalowany na czerwony. Białe barwy jednak pozostały i jeszcze długo w takim malowaniu 111N kursowały po Śląsku, przypominając o swojej dwuletniej delegacji w Krakowie. Dziś w miejscu białego koloru jest już kremowy, natomiast w środku wciąż można zobaczyć krakowskie, błękitne fotele. Więcej o pobycie wagonów 111N w Krakowie można przeczytać tutaj.
Skład 111N - 341+342, po wizycie w Krakowie, jeszcze przez wiele miesięcy był najlepiej wyglądającym pociągiem tramwajowym tego typu na Śląsku. W 2012 roku Tramwaje Śląskie podjęły decyzje o skierowaniu na naprawę główną składu 111N - 373+613. Modernizację przeprowadzono we własnych zakładach naprawczych w dawnej zajezdni Chorzów Batory. Poza typową dla tego typu remontów odnową blacharki, powłoki lakierniczej czy odświeżeniu wnętrza, zastosowano również nowe ściany czołowe, a także wymieniono dotychczasowe drzwi harmonijkowe na tradycyjne skrzydła drzwiowe z wagonów typu 105Na. W związku z tym konieczne było zawężenie stopni, tak aby wygospodarować miejsce na otwierające się drzwi. Tramwaje podczas modernizacji zyskały również wyświetlacze elektroniczne oraz połówkowe odbieraki prądu.
Obecnie, wszystkie wagony 111N wciąż pozostają w eksploatacji, są połączone w składy i wykorzystywane do jazdy dwukierunkowej. W związku z prowadzonymi licznymi pracami modernizacyjnymi na śląskiej sieci tramwajowej, wozy te są w ostatnim czasie bardzo intensywnie wykorzystywane. Cały czas jednak stacjonują w zajezdni Gliwice i głównie na zachodniej części śląskiej sieci tramwajowej można je zobaczyć.
Komentarze
Dodam że te wagony pojawiły się parokrotnie na linii 38. Był to raczej dość krótki epizod i chyba na Wszystkich Świętych rok temu.