Budowa trasy tramwajowej do osiedla Jar
- Nadrzędna kategoria: Tramwaje w Polsce
- Kategoria: Toruń
- Opublikowano: środa, 15, listopad 2023 21:00
- PSMKMS
- Odsłony: 2745
Toruń należy do grupy miast w naszym kraju, w których prowadzone są inwestycje związane z rozwojem posiadanej sieci tramwajowej. W 2018 roku rozpoczęła się budowa pierwszych fragmentów nowej trasy, która docelowo miała dotrzeć do położonego na północ od centrum osiedla Jar.
Torowisko tramwajowe prowadzące wzdłuż Szosy Chełmińskiej w Toruniu powstało już w 1907 roku. W 1955 roku trasę przedłużono najpierw do Dworca Północnego a w 1958 do dzielnicy Wrzosy. Tramwaje kursowały tędy do 1972 roku. W 1991 roku zamknięto torowisko wzdłuż Szosy Chełmińskiej do Dworca Północnego. Był to ostatni, dwukierunkowy odcinek jednotorowy w Toruniu. Pozostały po nim istniejące tory, wbudowane w jezdnię Szosy Chełmińskiej. Po 30 latach zdecydowano o odbudowie tej trasy. Tramwaje zamiast do Dworca Północnego, miały jednak docierać do osiedla Jar.
Początek nowej trasy tramwajowej zaplanowano na skrzyżowaniu ulicy Odrodzenia i Czerwona Droga, czyli w ścisłym centrum Torunia. W miejscu tym swój początek ma również łącznik torowy, poprowadzony w 2013 roku wzdłuż alei Solidarności. Nowe torowisko o długości około 5 kilometrów zaprojektowano wzdłuż ulicy Szosa Chełmińska, następnie ulicami Długą, Legionów, Polną, Ugory i Watzenrodego do trójkąta torowego, który przewidziano na skrzyżowaniu z ulicą Strobanda. W ramach inwestycji uwzględniono również budowę torów odstawczych przy ulicy Legionów wraz z myjnią dla tramwajów.
Zanim zasadnicza budowa nowego torowiska tramwajowego się rozpoczęła, zdecydowano o realizacji pierwszych jego fragmentów przy okazji rozbudowy ulicy Szosa Chełmińska. Tory zabudowano w miejscu planowanych przecięć z jezdnią na skrzyżowaniach z ulicami Żwirki i Wigury oraz Długiej. W rezultacie w 2018 roku zabudowano w sumie blisko 300 metrów pojedynczego toru. Dzięki temu, podczas zasadniczych prac, nie trzeba było ponownie rozkopywać wykonanej nowej nawierzchni ulic.
Przetarg na realizację zadania pierwotnie planowany był już w 2019 roku, po zakończeniu prac projektowych i uzyskaniu niezbędnych zezwoleń. Nowa trasa miała być natomiast gotowa w 2020 roku. Tak się jednak nie stało i ostatecznie umowę na roboty budowlane podpisano w dniu 30 sierpnia 2021 roku. Już we wrześniu ruszyły pierwsze prace przy budowie nowej trasy tramwajowej. Tym razem wyznaczono termin zakończenia budowy na koniec maja 2023 roku. Wykonawcą inwestycji zostało konsorcjum firm Balzola Polska i Intop Warszawa. Łączna wartość prac to 190 mln zł.
Już po kilku miesiącach, w styczniu 2022 roku na placu budowy można było dostrzec pierwsze efekty wykonanych prac. Wzdłuż Szosy Chełmińskiej trwały wyburzenia budynków kolidujących z przebiegiem nowego torowiska. Jednocześnie gromadzono niezbędne materiały budowlane, a także przekładano media znajdujące się w ziemi. W związku z tym, dla ruchu zamknięto ulicę Długą. Na odcinku od toru kolejowego przecinającego ulicę Legionów i prowadzącego do Dworca Północnego, w kierunku osiedla Jar postęp prac był najbardziej zaawansowany. Trwało korytowanie gruntu pod konstrukcję torowiska. Przygotowywano odwodnienie oraz fundamenty pod słupy trakcyjne. Układano też pierwsze warstwy podbudowy z kruszywa. Teren pod torowisko przygotowywano też wzdłuż ulicy Legionów na odcinku od torów kolejowych do ulicy Polnej, wzdłuż ulicy Polnej oraz na ulicy Watzenrodego od ulicy Hubego do skrzyżowania z ulicą Strobanda.
W związku z budową nowej trasy tramwajowej, do jej obsługi zakupiono nowe tramwaje PESA Swing 122 NaT. Pod koniec 2020 roku dostarczono pierwsze trzy wozy o numerach: 318, 319 i 320. W lutym 2022 roku zaplanowano dostawę dwóch pozostałych pojazdów o numerach 321 i 322.
W październiku w 2022 roku podpisano umowę na realizację drugiego etapu budowy tramwaju na osiedle Jar. Dzięki temu, nowa trasa o długości ponad 5 kilometrów miała zostać wykonana od razu do docelowej pętli przy ulicy Heweliusza, bez zabudowy tymczasowego trójkąta torowego w ulicy Strobanda. W ramach drugiego etapu inwestycji przewidziano powstanie torowiska o długości 750 metrów wraz z dwutorową pętlą.
W wyniku realizacji obu etapów inwestycji, w Toruniu miało przybyć około 12,9 tys. metrów toru pojedynczego torowiska (11,5 tys. etap I i 1,4 tys. etap II). Z tego 5,2 tys. metrów toru pojedynczego miało zostać wykonane w technologii zielonego torowiska (około 4 tys. etap I i 1,2 tys. etap II). Wzdłuż linii przewidziano 27 peronów przystankowych, z czego 10 miało mieć formę zielonych przystanków. Koszt budowy całej linii miał wynieść łącznie ponad 213 mln zł brutto. Zakończenie prac w obu etapach zaplanowane jeszcze w pierwszej połowie 2023 roku.
Z początkiem marca 2023 roku inwestycja na wielu odcinkach była już praktycznie ukończona. Intensywne roboty prowadzono przy placu NOT. W tym rejonie, od strony Szosy Chełmińskiej, trwały przygotowania do betonowania górnej płyty torowej od rozjazdów do skrzyżowania z ulicą Grudziądzką. Na ulicy Długiej oraz wzdłuż ulicy Watzenrodego ruszył montaż sieci trakcyjnej. W kilku miejscach trwały roboty porządkowe i przygotowania do urządzania zielonego torowiska. Na odcinku od ulicy Ugorów do ulicy Hubego montowane były wysięgniki do słupów sieci trakcyjnej. Gotowe było też rondo Strobanda, gdzie prowadzono prace porządkowe i przygotowania do urządzenia zieleni.
Z pierwszego etapu prac do wykonania pozostało już tylko torowisk na dwóch skrzyżowaniach oraz w rejonie ulicy Legionów, przejazdu kolejowego i w okolicach zajezdni autobusowej.
Więcej działo się na drugim etapie inwestycji, od ronda Strobanda do nowej pętli, którą zaplanowano przy ulicy Heweliusza. Tu przebudowano już kanał teletechniczny dla sieci światłowodowych, gotowe były fundamenty budynku technicznego i powstawały fundamenty pod słupy trakcyjne. Ponadto trwała też budowa odwodnienia torowiska.
Uroczyste otwarcie trasy do osiedla Jar nastąpiło w dniu 25 sierpnia 2023 roku i było uświetnione paradą tramwajów, która przejechała z alei Solidarności do nowej pętli przy ulicy Heweliusza. W kolejnych dniach od 26 do 31 sierpnia realizowano darmowe przejazdy tramwajowe dla mieszkańców na trasie Aleja Solidarności - pętla Heweliusza, obsługiwane przez nowe wagony PESA Swing z częstotliwością co 30 minut. Dodatkowo, co 90 minut po nowej trasie kursowała również linia turystyczna, obsługiwana przez historyczny tabor. Od 1 września uruchomiono już regularne linie tramwajowe, kursujące według stałego rozkładu jazdy. Do pętli Heweliusza skierowano linię 3, kursującą po trasie: Heweliusza - aleja Solidarności - Bydgoska - Motoarena i reaktywowaną po wielu latach linię 6, jeżdżącą w następującej relacji: Heweliusza - aleja Solidarności - Szosa Lubicka - Olimpijska. Obie linie w dni powszednie kursowały z częstotliwością co 20 minut, odjeżdżając na przemian z przystanków co 10 minut. Niestety, w okresie międzyszczytowym częstotliwość każdej z linii spadała do 30 minut. Tramwaje odjeżdżały więc z przystanków średnio co 15 minut. Wieczorami w dni powszednie oraz w dni świąteczne poszczególne linie pojawiały się na przystankach zaledwie co 40 min dając wspólny interwał tylko co 20 minut. Przy niskiej częstotliwości tramwajów, konieczne było pozostawienie wielu linii autobusowych.
Nowa trasa tramwajowa liczyła 6,5 kilometra długości, co przekładało się na 13 kilometrów toru pojedynczego. Wzdłuż niej zlokalizowano 13 par nowych przystanków. Zostały one wyposażone w system dynamicznej informacji pasażerskiej. Na niektórych przystankach zainstalowano też biletomaty. W ramach inwestycji przebudowano jezdnie wzdłuż nowego torowiska, a także zbudowano nowe chodniki i ścieżki rowerowe.
Toruńska trasa tramwajowa na Jar od początku wyróżniała się na tle podobnych inwestycji, realizowanych w innych polskich miastach w tym samym czasie. W sposób szczególny potraktowano 10 przystanków tramwajowych, wzbogacając je o artystyczne aranżacje. Projekty graficzne wykonane zostały przez toruńskich artystów, a nazwy przystanków miały wywoływać wśród pasażerów pozytywną energię. Powstały między innymi: „Przystanek uśmiechu”, „Przystanek życzliwości”, „Przystanek uskrzydlony”, czy „Przystanek dobrego słowa”. Ponadto niemal na każdym przystanku zlokalizowano tak zwany zielony kącik z odpowiednio dobraną roślinnością. W wielu miejscach wzdłuż torowiska czy przylegających dróg utworzono kompozycje niskiej roślinności, uzupełnione ozdobnym kamieniem. Widać wyraźnie, że starano się zaaranżować zieleń do istniejącego otoczenia, a nie prowadzono nasadzań na ilość. Wszystko to sprawiło, że toruńska trasa mogła służyć jako wzór do naśladowania i wyznaczała nowe trendy w realizacji tego typu inwestycji.
Interesującym miejscem było też zrealizowane skrzyżowanie trasy tramwajowej z linią kolejową. Zabudowano tu krzyżownice, które tramwaj pokonywał jadąc bardzo wolno, na obrzeżach obręczy. Już po kilku miesiącach można było jednak stwierdzić, że przejazd funkcjonuje poprawnie i nie dochodziło do wykolejeń w tym miejscu.
Wybudowano też rozjazdy tramwajowe w obu kierunkach do planowanej nowej zajezdni tramwajowej przy ulicy Legionów. Sama trasa w zdecydowanej większości była oddzielona od ruchu samochodowego i wykonana w technologii zielonego torowiska. Jedynie na skrzyżowaniach z sygnalizacją świetlną brakowało jeszcze priorytetu i rozwiązanie to wymagało korekty.
W wyniku zrealizowanej inwestycji powstała najdłuższa w powojennej historii Torunia trasa tramwajowa, która częściowo prowadziła w śladzie zamkniętej linii do Dworca Północnego i dalej do dzielnicy Wrzosy w północnej części miasta. Nowa trasa na początkowym odcinku pokrywała się z zamkniętym torowiskiem w 1991 roku. Po 32 latach tramwajem znowu można było podróżować wzdłuż Szosy Chełmińskiej i dalej na północ, do nowo powstałych osiedli, zlokalizowanych w północno - wschodniej części Torunia.
W Toruniu wciąż brakuje połączenia do Dworca Głównego, leżącego na drugim brzegu Wisły. Trasa ta została zlikwidowana w czasach, gdy w mieście znajdował się tylko jeden most przez najdłuższą polską rzekę i prowadziła po nim droga krajowa nr 1. Czy doczekamy również reaktywacji tej tras? Bardzo jej brakuje w obecnym układzie komunikacyjnym miasta.
PSMKMS & Impuls
Komentarze