Budowa trasy tramwajowej na Nowy Dwór
- Nadrzędna kategoria: Tramwaje w Polsce
- Kategoria: Wrocław
- Opublikowano: środa, 31, lipiec 2024 21:00
- PSMKMS
- Odsłony: 3356
Wrocław kontynuuje prace nad rozbudową sieci tramwajowej. W 2019 roku udało się otworzyć odcinek torowiska wzdłuż ulicy Hubskiej. Jednocześnie rozpoczęły się roboty przy trasie przez Popowice. W tym samym okresie ruszyła największa spośród realizowanych inwestycji, czyli budowa trasy na Nowy Dwóch. Z jej rozpoczęciem były jednak bardzo duże problemy.
Podobnie jak w innych polskich miastach, we Wrocławiu pod koniec drugiej dekady dwudziestego pierwszego wieku pojawiły się poważne trudności związane z finalizowaniem przetargów na realizację inwestycji transportowych. Do licznych problemów z uzyskaniem pozwoleń na budowę, protestami mieszkańców, odwołań, doszły zmiany w sposobie rozliczania podatku VAT, zatrudniania podwykonawców, pogorszenia sytuacji na rynku pracy, a w konsekwencji również wzrostu kosztów pracy i materiałów budowlanych. Z tego względu wysokość kwot wpisywanych do ofert zgłaszanych w przetargach coraz częściej przekraczała poziom środków, jaki planowali przeznaczyć inwestorzy. Wielokrotnie różnice sięgały kilkudziesięciu procent, a nawet były dwukrotnie większe. Właśnie do takich sytuacji w ostatnim czasie doszło we Wrocławiu. Miasto od dłuższego czasu planowało budowę dwóch tras tramwajowych wzdłuż ulicy Długiej na Popowice oraz do Nowego Dworu. Pierwsze przetargi na obie inwestycje kończyły się niepowodzeniem. W przypadku liczącej 3,8 kilometra długości trasy na Popowice przewidziano kwotę około 177 mln złotych brutto. Tymczasem trzy złożone oferty opiewały na kwotę od 300 do blisko 340 mln złotych brutto. Co więcej, był to drugi przetarg. Pierwszy zakończył się niepowodzeniem również ze względu na zbyt wysokie oferty. Jeszcze większe problemy pojawiły się w przypadku liczącej około 7 kilometrów długości trasy do Nowego Dworu. Mimo podzielenia inwestycji na dwa etapy, do ich realizacji nie zgłosił się żaden wykonawca.
Wrocławskie Inwestycje ostatecznie podzieliły tę wielką budowę na trzy zadania. Dzięki temu w końcu udało się znaleźć wykonawców na wszystkie etapy inwestycji. Zgodnie z projektem, trasa tramwajowo-autobusowa miała się rozpoczynać na placu Orląt Lwowskich, czyli przy dawnym Dworcu Świebodzkim i prowadzić do osiedla Nowy Dwór. Mieszkańcy na liczącej 7 kilometrów linii tramwajowej mieli mieć do dyspozycji 15 przystanków. Zakończenie realizacji całości zaplanowano do 2023 roku.
W dniu 9 września 2019 roku ruszył I etap inwestycji. Rozpoczęły się prace na liczącym 1,2 kilometra odcinku od placu Orląt Lwowskich do wiaduktu przy ulicy Smoleckiej. Wykonawcą tego fragmentu nowej trasy została firma Pro-Tra Building za kwotę blisko 65 mln złotych. Torowisko zaplanowano równolegle do ulicy Robotniczej, na tyłach galerii "Domar". Prace na tym odcinku miały zakończyć w 2021 roku. W przyszłości odcinek ten miał umożliwić odciążenie torowiska wzdłuż ulicy Legnickiej i skrócenie drogi z centrum do Nowego Dworu.
Pierwsze prace ruszyły na ulicy Nabycińskiej, w rejonie dawnych magazynów kolejowych, pomiędzy ulicami Robotniczą i Braniborską. Rozpoczęto tam przebudowę instalacji podziemnych, przygotowując teren do budowy pasa tramwajowo-autobusowego. Bliżej ulicy Smoleckiej torowisko tramwajowe zaplanowano w miejscu dawnych torów kolejowych, prowadzących do pozostałości dworca Dolnośląsko-Marchijskiego. Obszar prac przebiegał przez dotychczasowy teren zielony oraz przecinał drogi dojazdowe do dawnych magazynów. Dzięki temu, roboty nie powodowały poważniejszych utrudnień. Sytuacja ta miała się jednak niedługo skończyć. W ramach pierwszego etapu zaplanowano również przebudowa placu Orląt Lwowskich. Jednocześnie zakładano wyburzenie dawnego kolejowego wiaduktu przy ulicy Smoleckiej w celu postawienia nowego. Prace te wiązały się już z dużymi utrudnieniami w ruchu.
Pod koniec wakacji 2020 roku na ukończeniu była budowa I etapu trasy tramwajowej na Nowy Dwór. Roboty trwały głównie w rejonie wiaduktu nad ulicą Smolecką. W tym czasie realizowana była płyta pomostowa wiaduktu. Podłączono już nowe torowisko w rejonie placu Orląt Lwowskich. Na odcinku od wspomnianego placu do wiaduktu nad ulicą Smolecką torowisko było praktycznie gotowe. Wykonano też rozjazdy w rejonie ulicy Śrubowej, w której tory połączono z istniejącym fragmentem sieci. Na dalszym odcinku dotychczasowej trasy tramwajowej wzdłuż ulicy Robotniczej do pętli "Wrocławski Park Przemysłowy" wykonano wspólny pas tramwajowo-autobusowy, za wyjątkiem samej pętli. Jednocześnie trwał remont torowiska w ulicy Śrubowej.
Zakończenie I etap prac zakładano wówczas w ciągu kilku kolejnych miesięcy. Oddany do użytku pierwszy odcinek nowej trasy umożliwić miał szybsze dotarcie tramwaju do pętli Wrocławski Park Przemysłowy, a w przyszłości dalej do Nowego Dworu. W ten sposób miała być zapewniona alternatywa dla trasy tramwajowej wzdłuż ulicy Legnickiej. Od placu Orląt Lwowskich wzdłuż ulicy Robotniczej i Śrubowej, tramwaje miały też dotrzeć do Leśnicy, Stadionu Wrocław czy na Kozanów.
Równolegle trwały dalsze prace przy kolejnych etapach inwestycji od pętli Wrocławski Park Przemysłowy w kierunku Nowego Dworcu, na razie wzdłuż ulicy Strzegomskiej do rejonu estakady Gądowianka. Realizowany był też wiadukt tramwajowy nad linią kolejową w rejonie łączenia się ulic Strzegomskiej z Robotniczą.
W połowie maja 2021 roku tramwaje powróciły na pętlę Wrocławski Park Przemysłowy. Wciąż jednak docierały do tej końcówki starą trasą od ulicy Legnickiej ulicą Śrubową i Robotniczą. W ramach inwestycji I etapu budowy tramwaju na Nowy Dwór wyremontowano odcinek torów wzdłuż tych ulic, a także dobudowano dodatkowe rozjazdy niezbędne do połączenia z nową trasą.
Jednym z najtrudniejszych i czasochłonnych zadań w ramach I etapu była przebudowa wiaduktu nad ulicą Smolecką. W maju 2021 roku prace na tym obiekcie były już ukończone, podobnie jak na całym odcinku od placu Orląt Lwowskich do pętli Wrocławski Park Przemysłowy. Zakładano otwarcie pierwszego odcinka nowopowstałej trasy w krótkim okresie czasu. Dzięki realizacji inwestycji, zaniedbany rejon miasta zyskał drugą młodość. Bardzo rozwinął się plac targowy w rejonie dawnego Dworca Świebodzkiego a wzdłuż nowej trasy powstały kolejne apartamentowce i biurowce.
Tymczasem prace przy kolejnych etapach inwestycji prowadzone były w sposób bardzo dynamiczny. W maju 2021 roku gotowa była konstrukcja wiaduktu tramwajowego nad linią kolejową w rejonie ulicy Strzegomskiej. Trwały roboty przy realizacji ramp najazdowych na ten obiekt mostowy. Wykonano torowisko tramwajowe na kilku odcinkach pomiędzy pętlą Wrocławski Park Technologiczny wzdłuż ulicy Strzegomskiej w kierunku skrzyżowania z Nowobabimojską. Na dalszym odcinku w rejonie skrzyżowania z ulicą Rogowską roboty były mniej zaawansowane. Wzdłuż ulicy Strzegomskiej rozebrano pas autobusowy, który w ramach inwestycji miał zostać przebudowany na wspólny pas tramwajowo-autobusowy.
Równolegle ogłoszono przetarg na budowę ostatniego odcinka trasy tramwajowo-autobusowej na Nowy Dwór. Na realizację liczącego około 1,7 kilometra odcinka torowiska w jezdni wzdłuż ulicy Rogowskiej od ulicy Strzegomskiej do pętli Nowy Dwór przewidziano 15 miesięcy. Nową pętlę tramwajową zaplanowano na wysokości dotychczasowej pętli autobusowej, pomiędzy ulicami: Rogowską, Żernicką i Zemską. W ramach projektu zaprojektowano dwa tory do zawracania oraz dwie jezdnie dla autobusów ze stanowiskami do ładowania autobusów elektrycznych oraz parkingiem P+R na 70 miejsc. Termin składania ofert przewidziano w dniu 8 czerwca 2021 roku.
W wyniku realizacji ostatniego etapu prac, do 2023 roku zaplanowano oddanie całej nowej trasy, liczącej 7 kilometrów długości, na odcinku od placu Orląt Lwowskich na Nowy Dwór. Dzięki tej inwestycji, mieszkańcy Leśnicy i Pilczyc mieli zyskać alternatywną trasę dojazdowa do centrum Wrocławia, z pominięciem ulicy Legnickiej. Przewidziano
+też powstanie wygodnych węzłów przesiadkowych pomiędzy komunikacją tramwajową i autobusową, zarówno przy Dworcu Świebodzkim, jak i na Nowym Dworze.
W dniu 26 czerwca 2021 roku otwarto pierwszy odcinek trasy tramwajowej na Nowy Dwór, prowadzący od placu Orląt Lwowskich do ulicy Śrubowej. Początkowo ze względu na remont rozjazdów w ulicy Legnickiej, po nowym torowisku skierowano aż siedem linii tramwajowych, kursujących z centrum w kierunku Leśnicy, Pilczyc, Kozanowa i do Wrocławskiego Parku Przemysłowego. Po zakończeniu prac, tramwaje powróciły na ulicę Legnicką, a na nowym odcinku pozostała tylko linia 23, dojeżdżająca do Wrocławskiego Parku Przemysłowego. Niemniej, w krótkim okresie czasu planowano zamknięcie skrzyżowania na placu Jana Pawła II, w wyniku czego odcinek od placu Orląt Lwowskich do ulicy Śrubowej znów miał stanowić jedyną trasę dojazdową do Pilczyc, Leśnicy czy na Kozanów.
Jednocześnie trwały intensywne prace przy drugim najdłuższym etapie inwestycji. Z początkiem października 2021 roku gotowa była konstrukcja wiaduktu tramwajowego zlokalizowanego w ciągu ulicy Strzegomskiej nad linią kolejową. Trwała budowa ramp najazdowych po obu stronach wspomnianego obiektu. Prace konstrukcyjne były na ukończeniu, dzięki czemu w niedługim okresie czasu zakładano rozpoczęcie budowy torowiska tramwajowego. Równolegle realizowano kolejne odcinki torów wzdłuż ulicy Strzegomskiej aż do wiaduktu kolejowego w rejonie przystanku przy Centrum Zarządzania Kryzysowego. Zatem nowe torowisko było już wykonane na odcinku o długości ponad kilometra pomiędzy oboma wiaduktami kolejowymi w ciągu ulicy Strzegomskiej. Szyny pojawiły się też na ulicy Strzegomskiej w rejonie przystanku Nowy Dwór pomiędzy ulicą Gubińską i Ukraińską. Na innych odcinkach ulicy Strzegomskiej trwała budowa podtorza.
W międzyczasie rozstrzygnięto przetarg na realizację prac w ramach III etap inwestycji, zakładającego budowę końcowego odcinka torowiska o długości około 1,7 kilometra wzdłuż ulicy Rogowskiej do pętli Nowy Dwór. Zakładano, że jeśli umowa zostanie podpisana do końca roku, wówczas cała trasa tramwajowa do Nowego Dworu mogłaby być gotowa w połowie 2023 roku.
Poniżej zaprezentowane zostały zdjęcia z 9 października 2021 roku.
W październiku 2022 roku cały czas trwały prace przy realizacji II i III etapu inwestycji. W przypadku etapu II roboty wchodziły już w fazę końcową. W ramach tej części inwestycji wykonano zdecydowaną większość torowisk, a także zrealizowano układ drogowy, ciągi piesze i ścieżki rowerowe oraz nasadzenia zieleni. Praktycznie gotowe były też wszystkie przystanki. Trwały prace przy rozwieszaniu sieci trakcyjnej.
Wykonano również rampy najazdowe na wiadukt nad linią kolejową nad ulicą Strzegomską. Od strony Nowego Dworu tory były już ułożone, natomiast od strony Wrocławskiego Parku Przemysłowego brakowało jeszcze jednego toru. Na samym wiadukcie konieczne było połączenie szyn oraz wykonanie nawierzchni pomiędzy torami.
Na dalszym odcinku wzdłuż ulicy Strzegomskiej w kierunku Nowego Dworu aż do kolejnego wiaduktu inwestycja była zrealizowana. W rejonie estakady Gądowianka trwały ostatnie prace przy 100 metrowym odcinku torowiska. Przy przystanku Rogowska szyny wymagały jeszcze zamontowania i zalania betonem. Ponadto w ramach tego etapu konieczne było przeprowadzenie prac wykończeniowych, montażu barierek oraz ułożenia warstwy ścieralnej nawierzchni na wspólnych pasach tramwajowo-autobusowych.
Prace przy realizacji etapu III były zaawansowane na różnym poziomie w zależności od odcinka. Aby zapewnić dojazd autobusów oraz innych służb do osiedla, wykonawca nie mógł wejść z pracami na całej długości ulicy Rogowskiej. Została ona zamknięta tylko od ulicy Zemskiej do pętli Nowy Dwór. W tym rejonie wykonano już jednak torowisko, na którym brakowało tylko warstwy ścieralnej nawierzchni. Po oddaniu do użytku tego fragmentu, wykonawca mógł przenieść się na odcinek wzdłuż ulicy Rogowskiej od ulicy Zemskiej do Strzegomskiej, gdzie dotychczas wykonano jedynie roboty związane z przełożeniem mediów. Zaawansowane prace toczyły się natomiast na samej pętli, gdzie została przygotowana podbudowa pod torowisko, dzięki czemu mógł rozpocząć się proces montażu szyn i rozjazdów.
Jesienią 2022 roku cała inwestycja wymagała jeszcze wielu prac, szczególnie w zakresie III etapu. Wszystkie najtrudniejsze roboty, mogące na dłuższy czas zablokować budowę, zostały już jednak zrealizowane. Uwzględniając poziom ich zaawansowania, termin oddania trasy tramwajowej do Nowego Dworu w 2023 roku wydawał się być nie zagrożony.
Wiosną 2023 roku poczyniono znaczne postępy przy realizacji prac. Dzięki temu, od dnia 22 lipca możliwe było uruchomienie komunikacji autobusowej po nowej trasie autobusowo tramwajowej od Wrocławskiego Parku Technologicznego do ulicy Rogowskiej, czyli na całym II etapie inwestycji. Prace na tym odcinku praktycznie zostały zakończone. Roboty prowadzone w ramach III etapu inwestycji, czyli budowy torowiska wzdłuż ulicy Rogowskiej do pętli tramwajowo-autobusowej na Nowym Dworze pod koniec lipca 2023 roku były na znacznym stopniu zaawansowania. Torowisko wykonano w całości, a prace sieciowe były na ukończeniu. Do zrobienia pozostały jeszcze prace brukarskie oraz porządkowanie zieleni. Autobusy kursowały już po ulicy Rogowskiej od pętli do ulicy Zemskiej. Wzdłuż ulicy Rogowskiej od ulicy Zemskiej do Strzegomskiej trwały jeszcze prace wykończeniowe. W związku z tym ulica pozostawała zamknięta dla ruchu.
Jeszcze w sierpniu 2023 roku rozpoczęto pierwsze jazdy próbne po gotowym torowisku do pętli Nowy Dwór. Oficjalne otwarcie trasy miało miejsce w dniu 2 września. Z tej okazji, wrocławskie MPK zorganizowało specjalną paradę tramwajowo-autobusowa połączoną z dodatkowymi atrakcjami. Regularne kursy do Nowego Dworu rozpoczęto dzień później, w niedzielę 3 września 2023 roku. Na nową trasę skierowano linie tramwajowe numer 13 i 23.
Inwestycja od początku prezentowała się imponująco. W jej ramach powstało przede wszystkim torowisko wydzielone z ruchu ogólnego, przystosowane również do poruszania się autobusów, z równoległymi drogami rowerowymi i pasami zieleni. Nowe torowisko tramwajowe udało się bardzo dobrze wkomponować w istniejącą tkankę miejską, z nawiązaniem do funkcjonujących skrzyżowań oraz linii komunikacji miejskiej, tworząc ich kontynuację i umożliwiając lepsze skomunikowanie Nowego Dworu z centrum miasta, poprzez ominięcie zakorkowanych jezdni dla ruchu ogólnego. Wadą takiego rozwiązania była jednak konieczność rezygnacji z zielonych torowisk. Wspólny pas tramwajowo-autobusowy skutkował większym hałasem, generowanym przez poruszające się pojazdy komunikacji miejskiej. Powstanie linii tramwajowej przyczyniło się jednak do ograniczenia liczby linii autobusowych, docierających do Nowego Dworu.
Przy okazji uruchomienia trasy do Nowego Dworu, dokonano częściowej zmiany siatki połączeń, połączonej z reorganizacją systemu numeracji linii tramwajowych, porządkując wszystkie numery linii w zakresie od 1 do 23. W ten sposób zrezygnowano z idei Tramwaju Plus i linii numer 31, 32 i 33, wprowadzonych w 2012 roku wraz z oddawaniem do użytku tras tramwajowych na Gaj, Kozanów oraz do stadionu miejskiego. Linie te praktycznie niczym nie różniły się od wcześniej kursujących połączeń, natomiast ich uruchomienie spotkało się z krytyką mieszkańców, ponieważ przy okazji dokonano ograniczeń w ofercie przewozowej.
Rezygnacja z tego systemu trwała już od jakiegoś czasu. Przy uruchamianiu nowego torowiska w ciągu ulicy Hubskiej przywrócono linię 16. Przy oddaniu trasy na Popowice we Wrocławiu ponownie zaczęła kursować linia 18, która zastąpiła linię 32. Wprowadzono wówczas również nową linię numer 19. W 2023 roku zrezygnowano z linii 33, przywracając linię 12, która przed laty kursowała na podobnej trasie, jak również przekształcono linię 31 w 21. Na Nowy Dwór, poza przedłużeniem linii 23, skierowano też nową linię 13. Zrezygnowano ponadto z linii okrężnych wokół Śródmieścia 0L i 0P. W zamian powstała linia 22.
Wprowadzenie powyższych zmian pozwoliło również na lepsze wykorzystanie taboru, przy nieustannie rozbudowywanej sieci tramwajowej. Dzięki temu, wszystkie linie zaczęły przejeżdżać przez centrum tranzytem, zapewniając połączenie z odległych pętli po obu stronach trasy. Usunięto linie okrężne i kończące trasę w centrum, a także linie zmieniające numer na przystanku, jak niegdyś 14 i 24. W ten sposób powrócono do historycznego układu linii i ich dawnych korytarzy oraz nazewnictwa, jednocześnie potwierdzając, że w dużych aglomeracjach powinno się rezygnować z krótkich linii o małej efektywności, na rzecz połączeń magistralnych, o dużym zasięgu. Podobną drogą powinien pójść Kraków, gdzie przed laty również stworzono linie 50 i 52, całkowicie oderwane od pozostałych linii.
Na koniec warto wspomnieć o taborze we Wrocławiu, który na przestrzeni ostatnich lat uległ dynamicznym przemianom. Po dostawach wagonów Moderus Beta w trzech seriach z lat 2015, 2018 i 2020 (ostatnia na bazie 205WrAs), rozpoczęto modernizację wagonów Skody 16T. Jednocześnie ruszyły dostawy 46 wagonów Moderus Gamma, a w połowie 2024 roku również 40 wozów Twist 146N. Dzięki temu można było wycofać z ruchu kolejne pojazdy wysokopodłogowe.
PSMKMS & Impuls
